Waarom was het in 1972 noodzakelijk dat 10 Zaanse gemeenten een gemeenschappelijke regeling aangingen om te komen tot één regionale brandweerorganisatie, als de korpsen onderling al vijftig jaar samenwerkten in de "Bond van Zaanse Brandweercorpsen” ?

Allereerst omdat vanuit deze bond zelf de wens daartoe werd uitgesproken. Al in oktober 1970 speelde deze zaak binnen deze bond.

Afbeelding Meldtafel Alarmcentrale Westzaan 1975. Bron Beeldbank GemeentearchiefZaanstad. Foto: Gerrit J. Schenk

Hoe langer hoe meer won de mening veld dat één centrale melding en alarmering voor de Zaanstreek noodzakelijk was, en dat de repressieve en preventieve brandbestrijding gecentraliseerd diende te worden en dat de bond als zodanig goed functioneerde, maar dat bij dit alles eigenlijk een formeel wettelijke basis ontbrak.
De Bond van Zaanse Brandweercorpsen heeft dan ook in eerste instantie een ontwerp gemeenschappelijke regeling opgesteld.
Uit juridische en ook uit doelmatige overwegingen moest voor deze regeling echter een andere opzet worden gemaakt. Maar het principe zoals dat in het ontwerp van de Bond van Zaanse Brandweercorpsen was neergelegd, bleef onaangetast.
De gemeenschappelijke regeling vormde de formele basis waarop daadwerkelijk verder gebouwd kon worden.
De kring van Zaanse burgemeesters, -vanuit hun functie als hoofd van de brandweer-, heeft zich van harte achter dit initiatief geschaard. Dit o.a. omdat één van de knelpunten bij de alarmering steeds was geweest dat men in de Zaanstreek met een groot aantal verschillende alarmnummers te maken had.
Ook waren opdat moment, de technische mogelijkheden voor rechtstreekse telefonische verbindingen aanzienlijk uitgebreid. Men aarzelden dan ook niet om de totstandkoming van een gemeenschappelijke regeling te bevorderen.
Zo werd door de Bond van Zaanse Brandweercorpsen het initiatief genomen tot een hechtere samenwerking van de brandweren onderling en tot een betere samenwerking op regionaal niveau met andere hulpverlenende instanties en bovendien tot de realisering van één centraal meldpunt voor de gehele brandweer, dat tevens als meldpunt voor ander instanties kon gaan dienen.
Voor Zaandam kwam dit initiatief precies op het goede moment, omdat het politiebureau vanuit de Vinkenstraat in Zaandam verplaatst ging worden naar het voormalig pand van Polak & Schwarz aan de Provicialeweg te Zaandam, kwam het Zaandamse brandalarmeringssysteem op de helling te staan. De reden hiervan was dat een van de hoofdmeldpunten hierdoor verloren ging.
Het is dan ook te begrijpen dat men met beide handen de mogelijkheid heeft aangegrepen deze onder te brengen in de commandopost/bunker van de “Bescherming Bevolking” in Westzaan. Deze commandopost was een zogenaamd bomscherfvrij bovengronds bunkergebouw.
Het besluit de commandopost in Westzaan te kiezen mag zeker niet worden gezien als een poging de brandweer bij de Bescherming Bevolking onder te brengen. Het beruste uitsluitend op zeer praktische gronden. Namelijk dat de ligging binnen de regio uitermate gunstig was en het materiaal o.a. de telefonische verbindingen en de noodstroomvoorziening die daar al aanwezig waren, optimaal gebruikt konden worden. Het initiatief van de Zaanse brandweer verdient dan ook alle respect. In zijn uitwerking vormde het dan ook de basis voor een efficiënte organisatie voor de rampenbestrijding in vredestijd.

Op 31 augustus 1972 werd door de voorlopige ledenraad van de Regionale Brandweerorganisatie Zaanstreek i.o., de brandweerlieden van de Bond van Zaanse Brandweercorpsen en de Vereniging van Zaanse Bedrijfsbrandweren uitgenodigd om te solliciteren op de functie van brandwacht op de Alarmcentrale van de Regionale Brandweerorganisatie Zaanstreek, waarvoor op dat moment 6 plaatsen in te vullen waren.
De Gemeenschappelijke regeling hiertoe was op dat moment met uitzondering van de gemeenten Wormer en Wijdewormer aanvaard.

Per 1 maart 1973 waren 6 brandwachten in dienst getreden en als zodanig begonnen met hun werkzaamheden op de de Alarmcentrale, gevestigd in de Commandopost van de Bescherming-Bevolking aan de Middel 6 te Westzaan.
Nog voor de officiële opening van de Alarmcentrale werd deze al op 2 april 1973 beproeft tijdens zwaar noodweer en op 10 mei 1973 tijdens een grote uitslaande brand in de droogkamers van “de twee gebroeders” van de fa. William Pont op het eiland in Zaandam.

Op 16 mei 1973 werd de Alarmcentrale officieel geopend door de commissaris der koningin van de provincie Noord-Holland de heer F.J. Kranenburg. Hierbij werd een stukje opname van het mobilofoonverkeer tijdens de brand bij de fa. William Pont ten gehoren gebracht, waarbij de heer Kranenburg de opmerking plaatste: “Het klinkt nu al professioneel, geweldig!

In bewerking door Gerrit J. Schenk

• Literatuur: Brochure REGIONALE BRANDWEERORGANISATIE ZAANSTREEK, maart 1972 uitgegeven door Voorlichting Zaanstreek