Direct naast de lage Zaan- en polderdijken aan de landzijde gegraven sloten. Een deel van het dijkmateriaal kwam door het graven hiervan beschikbaar. In het verleden waren er zulke, soms tamelijk druk bevaren, wegsloten van Zaandam (West- en Oostzijde) tot Wormerveer. Deze zijn alle, ter verbreding van de rijweg, sinds de tweede helft van de 19e eeuw gedempt.

Langs de Westzijdeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzijde

Hoofdstraat te Zaandam-West, lopend van de Gedempte Gracht en de Dam in noordelijke richting en parallel aan de Zaan tot de grens met Koog ter hoogte van de Mallegatsluis. De Westzijde werd aangelegd op de Lagedijk en heette geruime tijd de Molenbuurt, naar de in 1439 opgerichte korenmolen besloot men in 1853 tot de demping, in Koog en Zaandijk na de Eerste Wereldoorlog; 'om de Noord' in Zaandijk had de laatste demping in 1952 plaats. Ook de wegsloten langs de Dorpsstraat in zowel Wormer als Oostzaan zijn geheel gedempt.

In Westzaan, in de voormalige Krabbelbuurtplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKrabbelbuurt

Voormalige naam voor de J.J. Allanstraat in Westzaan.

Eigenlijk was er geen sprake van een buurt, maar van een rechte weg met slechts één dwarspad, de Dolfijnstraat. De Krabbelbuurt was één van de vier delen van Westzaan, dat verder uit Zuideinde, Kerkbuurt en Middel bestond. Het is niet bekend hoe de naam voor de buurt ontstond, zeker is dat deze al in 1564 werd gebruikt. In 1939 werd de naam, die door veel bewoners niet werd gewaardeerd, vervangen door J.J. Allanstraat. en langs het Zuideinde (Zuidend)plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZuideinde (Zuidend)

Het zuidelijk deel van de dorpsstraat van respectievelijk Koog aan de Zaan, Assendelft, Westzaan, Wormerveer en Oostzaan. De Zuiderhoofdstraat in Krommenie droeg voorheen ook de naam Zuidend. De Zaanstreek kent dus zes Zuideindes.) in Assendelft-Zuid en Jisp, langs Weiverplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWeiver

Naam van verschillende buurten, meestal aan het einde van het dorp, dwars van de hoofdweg en de verbindingsweg vormende naar een naburig dorp. In de Zaanstreek vindt men een aantal Weivers:

* in Westzaan tussen de Kerkbuurt en de Middel, en Dorpsstraat, zijn nog grote stukken bewaard gebleven. Daar is nog te zien hoe bekoorlijk de Zaanse dorpen zijn geweest door deze sloten direct langs de weg en vooral ook door de vele bruggetjes die naar de landinwaarts gelegen paden en erven voerden.