zaanse_tuinen

Toegangspoort met faam aan de overtuin aan de Hoogstraat in Koog aan de Zaan. Bron Anno 1961, nr 2

De toenemende bebouwing, vooral langs de Zaan, maakte dat er in de 17e eeuw steeds minder ruimte voor tuinaanleg overbleef. De erven voor en achter de huizen waren over het algemeen niet groot. Onbebouwde kavels aan de paden werden gebruikt als weiland, bleekveldjes en boomgaarden. Bij de grotere en duurdere huizen werden echter, voor zover er ruimte was, vooral in de 18e en 19e eeuw fraaie tuinen aangelegd. Wanneer dit (bij inverdan staande huizen) een voortuin betrof, werd deze door een hek van houten latten van de openbare weg gescheiden.

In de 19e eeuw kwamen smeedijzeren hekken in gebruik. In een aantal gevallen waren eigenaars van koopmanshuizen in het bezit van een 'ven' over de wegsloot, waarop zij een Overtuinenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOvertuinen

De langs de Zaan geplaatste koopmanshuizen waren doorgaans direct aan de straat gelegen. In een niet al te groot aantal gevallen lieten de eigenaars-bewoners aan de overzijde van de straat, dus ook aan de overzijde van de er direct naast gelegen wegsloot, overtuin aanleggen. De enige resterende overtuin is nu nog de
lieten inrichten. Waren deze overtuinen groot en beplant met bomen of een boomgaard, dan sprak men al gauw van een 'bos'. De toegang werd soms gemarkeerd door een typisch Zaanse tuinpoort, vaak met een faamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigFaam, voorstellingen van de

Een beeldje van de Faam, zoals er vele in de Zaanstreek, vooral in Zaandijk en Koog aan de Zaan, hebben gestaan. De Faam of het Gerucht werd sinds het einde van de Renaissance veelvuldig uitgebeeld, op tekeningen en prenten, en ook als beelden. Op het vroeg 19e-eeuwse hek van de vroegere overtuin van het pand Hoogstraat 7 te Koog aan de Zaan, later werd het hek overgeplaatst naar de tuin tussen de panden Hoogstraat 14 en 18, eveneens te Koog aan de Zaan, stond als uit…
.

Deze overtuinen zijn, met uitzondering van de Beeldentuinplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBeeldentuin

.

Eén der laatst overgebleven Zaanse Overtuinen te Zaandijk. De Beeldentuin hoorde als overtuin aanvankelijk bij het pand Lagedijk 104, het latere raadhuis van Zaandijk.

Als overtuin was en is de Beeldentuin uitzonderlijk door de vijf grote witte beelden, die er in 1804 werden geplaatst.
in Zaandijk, inmiddels door bebouwing verdwenen, maar er wordt door namen als Bosjesstraat, Boomgaardspadplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBoomgaardspad

Pad te Oostzaandam. Vanaf de Dam het eerste pad aan de Zuiddijk, genoemd naar de grote boomgaard die zich in de 17e eeuw aldaar bevond. Het eerste padreglement werd opgesteld in 1650, maar vermoedelijk bestond het pad toen al een periode. In 1787 volgde een tweede reglement. Om op het Boomgaardspad te komen moest men vanaf de Zuiddijk een smal paadje oplopen en daarna een brug over een smalle sloot oversteken. De sloot werd in 1907 gedempt, maar de smalle toegang bleef ongewijzigd…
, Tuinstraat en Bredenhofstraatplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBredenhof, de

Voormalige concerttuin te Zaandijk, eigendom van de familie Breet. De Bredenhof was aan het einde van de 19e eeuw een uitgebreide tuin, die de heer Breet geregeld openstelde voor openbaar toegankelijke activiteiten. Ook na zijn overlijden bleven de muziektent en de kinderspeeltuin nog lange tijd bestaan. De tuin moest evenwel meer en meer wijken voor de oprukkende bebouwing. De namen Bredenhof(dwars)straat en Parkstraat herinneren aan de particuliere tuin, die in de volksmond 'he…
nog aan herinnerd. De inrichting van de tuinen was vrijwel steeds klassiek, naar de gewoonte van de tijd waarin ze werden aangelegd, met lage geschoten heggen in geometrische figuren.

Zie ook: Siertuinenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSiertuinen

In tegenstelling tot de steden hebben tuinen in de Zaanstreek door de eeuwen heen een belangrijke plaats gehad in de gebouwde omgeving. Tot op heden behoort met uitzondering van de flatbebouwing - bij het overgrote deel van de woningen een erf, dat althans gedeeltelijk tot min of meer verzorgde tuin is ingericht. A1 sinds de 17e eeuw is echter steeds minder ruimte voor tuinaanleg overgebleven; in vergelijking met meer landelijke streken zijn de tuinen in de Zaanstreek hierdoor overwe…

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/zaanse_tuinen.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:06
  • (Externe bewerking)