Accijnshuisjes
Plaatsen waar accijns bepaald en geheven werd. In de Zaanstreek zijn twee accijnshuisjes bekend op de Grote Sluis te Zaandam. Aldaar moesten sommige handelaren hun waren uitladen om deze te laten tellen, wegen, of meten. De twee nog aanwezige pandjes zijn in het begin van de 18e eeuw gebouwd. Eén daarvan vormde sinds de Franse tijd een douanekantoor en in het andere was de sluiswachter woonachtig. In 1960 zijn de huisjes tijdens de herinrichting van de Hogendam verplaatst en gerestaureerd. De pandjes zijn in gebruik genomen als woonruimte.