Het dorp Jisp omstreeks 1655 naar een tekening van (vermoedelijk) J. Beerstraten

Bekroning van de houten gevel van vele Zaanse huizen. Een verticaal balkje boven aan de top, waar windveren en waterborden samenkomen. Hoewel bedoeld als versteviging van de nokconstructie, werden de makelaars vooral bekend als versieringselement van de 17e eeuwse en latere woningen. De afbeelding rechts laat zien dat de (rietgedekte) sporenkappen van de dorpsbebouwing in Jisp halverwege de 17e eeuw vrijwel huis aan huis met een makelaar waren afgewerkt.

Er zijn verschillende typen makelaars, bijvoorbeeld gedraaid in kurketrekkervorm, van kerfwerk voorzien of uitgezaagd. Tegenwoordig zijn ze allemaal wit geschilderd. Volgens stellige mededelingen van architect Wm. C. Zon waren ze vroeger kleurig, soms zelfs veelkleurig geweest.

Makelaars als geelbekroning van Zaanse panden. Links de veelvoorkomende vorm van een kurketrekker. Midden bolvormige makelaar in kerfsnee met geslepen kanten Oostzijde Zaandam. Rechts opengewerkte makelaar (model van de beschuittoren) op een pand in Wormer