Zaandam, 27 augustus 1892 – Amsterdam, 18 februari 1982

Poster voor de lokale verkiezingen van 1946 in Amsterdam, ontworpen door Jan Rot.
Bron: wikipedia

Jan Rot, (reklame)tekenaar in De Notekraker, De Fabrieksarbeider, en Vrijheid, Arbeid, Brood. Opleiding aan de Rijks-Academie, te Amsterdam. Onderwerpen: caricaturen, houtsneden, litho's. Actief lid van de SDAPplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSocialisme

Politieke stroming, strevend naar een maatschappijvorm waarin niet, zoals in het 19e-eeuwse kapitalisme, het bezit, maar de arbeid centraal staat en onder meer gericht op gelijke ontwikkelingskansen voor alle leden van de gemeenschap. Het socialisme is sinds de tweede helft van de 19e eeuw van zeer grote en wijd verbreide invloed, ook in Nederland. De Zaanstreek had lange tijd de naam en de PvdA.

Jan Rot groeide op in een groot, gereformeerd gezin. Ofschoon zijn vader een actief lid van de Anti-Revolutionaire Partijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAnti-Revolutionaire Partij (ARP)

Eerste georganiseerde politieke partij in Nederland. In 1879 ontstaan door bundeling van de reeds bestaande plaatselijke anti-revolutionaire kiesverenigingen op basis van het door Abraham Kuyper geschreven beginselprogramma. Uitgangspunten van dit programma waren: was, brak Rot met de kerk en trad hij in 1915 toe tot de SDAP. In 1913 stelden de gebroeders Verkade hem in staat zijn betrekking als schildersgezel op te zeggen en zich verder te scholen in het tekenen. Als kunstenaar kon hij zich echter niet in leven houden, daarom nam hij allerlei teken- en schrijfwerk aan. Eind 1925 werd hij vaste medewerker van het populaire satirische weekblad van De Arbeiderspers, 'De Notekraker'.

Nadien kreeg hij vele opdrachten uit de sociaal-democratische hoek. Hij tekende voor De Notekraker (1925-1928 en 1931-1932), voor De Fabrieksarbeider (1928-1940) en Vrijheid, Arbeid, Brood (1933-1938). Rot's werk kenmerkt zich door eenvoud; decoratieve patronen, sprekende kleuren en grote belettering. Hij maakte knap, maar weinig dynamisch, gebruik van fotomontages.

Na de oorlog specialiseerde hij zich steeds meer op het gebied van de lay-out. Op politiek gebied was Rot met name op afdelings-niveau actief. Na zijn verhuizing naar Amsterdam (1928) ging hij zich daadwerkelijk inzetten voor het democratisch-socialisme. In de oorlog deed hij verzetswerk. Een poging een socialistische concurrent voor de communistische De Waarheidplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWaarheid, de

Voormalig landelijk dagblad van uitdrukkelijk communistische strekking, voortzetting van een al vroeg in de Tweede Wereldoorlog ontstaan verzetsblaadje. Dit heette in de Zaanstreek eerst, vanaf september 1940 De Vonk en kreeg begin 1942 in navolging van het Amsterdamse voorbeeld de naam De Waarheid. Dat dit verzetsblad zo vroeg ontstond, was vooral het gevolg van de vooroorlogse oriëntatie der communisten, die zich toen al concentreerden op de strijd tegen het fascisme in Duitslan… op te zetten, mislukte. Het blad, Paraat, werd begin 1946 door de PvdA overgenomen. Ook na de oorlog bleef Rot actief op afdelings-niveau. Van 1956 tot 1960 was hij vice-voorzitter van de Federatie Amsterdam.

Literatuur:

M. van der Heijden, Jan Rot, in: Biografisch woordenboek van het socialisme en de arbeidersbeweging in Nederland, deel 3, Amsterdam 1988.

Jan Rot op social history