In 1975 opgerichte overkoepelende organisatie van amateur-toneelverenigingen, waarbij zich alle 20 in de Zaanstreek spelende gezelschappen aansloten. Via dit centrum zijn zij lid van het NCA, het Nederlands Centrum voor Amateurtoneel. Aanleiding tot de oprichting was een door gemeente Zaanstad gestelde voorwaarde: om voor gemeentelijke subsidie in aanmerking te komen moesten de verenigingen lid zijn van het NCA.

• Het Zaanse Centrum (ZCA) behartigt de belangen van de afzonderlijke verenigingen door o.m.:
• contacten te onderhouden met de gemeenten in verband met de subsidieregeling;
• deel uit te maken van het provinciale centrum;
• een vertegenwoordiging in het bestuur van het theater 'De Speeldoosplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSpeeldoos, de
  
  Schouwburg-concertzaal aan de Vincent van Goghweg in Zaandam, met ongeveer 700 zitplaatsen, opende haar deuren op 2 januari 1970 na een bouwperiode van drie jaar. De officiële opening geschiedde door mr. F.J. Kranenburg, commissaris van de Koningin in Noord-Holland, door het mechaniek van een speeldoos in werking te stellen. Er was muziek van het Radio Promenade Orkest o.l.v. Jan Schaap.';
• de organisatie van theaterdagen met een bepaald thema;
• de organisatie van cursussen;
• de publicatie van een nieuwsbrief en een toneelkalender.

Jaarlijks kent de ZCA een wisseltrofee, de Arlecchino toe aan een persoon, groep, of instelling, die zich, op welke wijze dan ook, verdienstelijk heeft gemaakt voor het amateurtoneel in de Zaanstreek. Deze trofee werd destijds ingesteld door de bekende toneelspeler en regisseur Simon Kooijmanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKooijman, Simon

Wormerveer 1913 - 1981

Amateur-toneelspeler, -regisseur en -organisator, die zich langdurig heeft ingezet voor de verbetering van het liefhebberijtoneel in de Zaanstreek.

Simon Kooijman speelde bij Thalia, geheelonthouderstoneelvereniging Strijd en Kunst te Wormerveer, bij Wessanen en was gastspeler bij ondermeer de toneelverenigingen Hierna Beter uit Koog aan de Zaan en Vondel te Zaandam. uit Wormerveer. Na zijn overlijden werd de Arlecchino overgedragen aan het ZCA.

Zie voor de bij het ZCA aangesloten verenigingen bij Toneelplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigToneel

Door de eeuwen heen hebben beroepsgezelschappen in de Zaanstreek gespeeld. Niet alleen gaven zij voorstellingen op kermissen, met een eigen theater of tent, maar ook in zalen, zoals De Waakzaamheid in Koog en De Jonge Prins in Wormerveer. Met de komst van theater De Speeldoos te Zaandam ( 1970) is er in de Zaanstreek een regelmatig aanbod van kwalitatief goed beroepstoneel..