Het Zaans Symfonie Orkest, opgericht 1920, komt voort uit de toonkunsttraditie, die is begonnen in de negentiende eeuw. De Maatschappij tot bevordering van de Toonkunst had als doel het Koninkrijk Holland muzikaal meer aanzien in Europa te geven. Ze schreef daartoe compositieprijsvragen uit, organiseerde muziekfeesten, stimuleerde in plaatselijke afdelingen de gemengde koorzang, promootte het muzikale onderricht en werkte daardoor mee aan de verhoging van de muzikale standaard van de steeds professioneler wordende symfonieorkesten. De afdeling voor Zaandam en omstreken werd opgericht op 20 juni 1924, als koorvereniging. De rechtsvoorganger van deze koorvereniging was al in 1920 opgericht.

Wie de eerste dirigent was, is niet meer terug te vinden. Wel is bekend dat Frits Sickingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSicking, Frederikus Johannes (Frits)

Wormerveer 8 mei 1889 - Amsterdam 4 oktober 1980

Frits Sicking, dirigent van Zaanlands Mannenkoor, klein mannenkoor De Zaankanters, Wormerveers Mannenkoor, de gemengde koren Johannes Verhulst te Krommenie en St. Caecilia te Wormerveer, en Toonkunstkoor en -orkest. De jaarlijkse uitvoering van Bach's Matthaüs Passion onder Sicking's leiding genoten grote faam. het koor leidde van 1933 tot eind jaren vijftig. Onder zijn leiding genoten de jaarlijkse uitvoeringen van Bachs Matthäus Passion een bekendheid die tot buiten de Zaanstreek reikte.

Als aparte vereniging bestond sinds 1920 de Zaanse Orkestvereniging, die vanaf 1930 onder leiding stond van Piet van Meverplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMever, Piet van

Zaandam 27 januari 1899 - Zaandam 11 mei 1985

Pieter Adriaan (Piet) van Mever, dirigent en componist, Zaandammer van geboorte, studeerde reeds op negenjarige leeftijd viool. Hij werd opgeleid voor onderwijzer, maar zijn liefde voor de muziek kreeg steeds meer de overhand en spoedig na het behalen van de hoofdacte zegde hij het onderwijs vaarwel. Hij studeerde viool bij Louis Zimmermann, concertmeester van het Concertgebouworkest. Naar vrijwel alle gebieden van de toonkunst ging…. Hij leidde ook het Zaans Kamerorkestplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaans Kamer Orkest (ZKO)

In november 1936 door Piet van Mever opgericht en uit werkloze beroepsmusici bestaand orkest. Het orkest bestond uit 24 beroepsmusici waaronder ongeveer vijftien Zaankanters. De overige orkestleden kwamen uit omliggende gemeenten. Het orkest werd opgericht dankzij het vijftigjarig bestaan van Wormerveers Mannenkoor. Bij dat jubileum moest een werk uitgevoerd worden waarbij begeleiding nodig was. Toen de directeur zich tot Piet van Mever wendde om raad, zag hij de grote …, dat voornamelijk bestond uit werkloze beroepsmusici. Na de Tweede Wereldoorlog werd de orkestafdeling van de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, afdeling Zaandam en omstreken opgericht. Het koor, waar ooit alles mee begon, werd in 1976 opgeheven door een gebrek aan mannenstemmen. De orkestafdeling is nog steeds springlevend onder de huidige naam. Het Zaans Symfonieorkest is aangesloten bij de Federatie voor Amateur Symfonie Orkesten (FASO).

In 2010 bestond het Zaans Symfonie Orkest 90 jaar.