In het algemeen gesproken heeft de boekhandel in de Zaanstreek steeds een kleinschalig en enigszins dorps karakter behouden. De nabijheid van Amsterdam maakte een specialistische of wetenschappelijke boekhandel zowel onnodig als onmogelijk. Zo is ook slechts een enkele maal een antiquariaat van enige omvang in de streek werkzaam geweest Blees, Zaandam.
Zoals overal elders is het aantal boekwinkels na de Tweede Wereldoorlog sterk uitgedund. Toen ook ontstonden enkele grotere bedrijven die zich uitsluitend op de Kantoorboekhandel toelegden:
In een iets verder verleden was de boekhandel, althans in een aantal gevallen, nevenbedrijf van een drukkerij. Voorbeelden hiervan zijn de (verdwenen) winkels van:
De combinatie drukkerij-boekhandel komt in 1991 nog voor bij Gorter in Wormerveer en Knijnenberg in Krommenie. In 1991 is nog een beperkt aantal boekhandels aanwezig. Bruna, voorheen Zaandams Boekhuis is daarvan de grootste en heeft bovendien binnen de landelijke Bruna-keten de grootste omzet. Andere boekhandels zijn:
De bedrijfstak is zonder grote omzetsnelheid marginaal of verliesgevend. Dit is enerzijds de reden dat veel boekhandels zijn verdwenen en anderzijds dat doorgaans een kleine hoeveelheid van alleen de snel verkoopbare titels wordt aangehouden. Dit is overigens een landelijk verschijnsel. Boekhandels in kleine plaatsen - zoals vroeger:
zijn daardoor al jaren geleden verdwenen. In het verleden was, mogelijk door het grote aantal bedrijfjes, een Zaanse Boekhandelaren Vereniging actief. De leden daarvan namen enkele malen het initiatief tot een gezamenlijke uitgave. Zo is bijvoorbeeld in 1929 het album 'De Zaanstreek', samengesteld door Sipke Lootsma, door de gezamenlijke Zaanse boekhandelaren uitgegeven.