Zaandam, 9 augustus 1895 - Zaandam, 15 augustus 1984

Remmert Aten, houthandelaar en verzetsman. Aten is de tweede zoon in een gezin met zeven kinderen. Zijn vader was de eigenaar van houtzagerij De Barkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBark, de

Zagerij van Remmert Aten (1861-1938) te Zaandam. In 1883 werd de uit 1726 stammende wagenschotzager De Tarweakker gekocht door Remmert Aten. Met de aankoop van De Tarweakker startte Aten een nieuwe houthandel. Na enkele jaren verkocht Aten de molen aan houtzager Pieter de Lange, die er tot 1902 mee bleef werken. Waarna de molen gesloopt werd..

Tijdens de oorlog bracht hij geld en goederen rond bij joodse onderduikers. Hij was bestuurslid van een onderafdeling van het Nationaal Steunfonds¹⁾. Daarnaast was hij lid van de Ordedienst en de Gewestelijke Sabotage Afdeling en huisvestte meerdere joodse onderduikers.

Aten werd vooral bekend door het verwijderen van springstofladingen uit de pijlers van de Hembrugplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHembrug, de

Voormalige spoorbrug over het Noordzeekanaal, tussen Zaandam en Amsterdam. Er zijn twee versies van de Hembrug geweest. De eerste werd gebouwd in 1878, nadat de aanleg al in 1867 in een overeenkomst was vastgelegd. Amsterdam heeft echter langdurig geprobeerd de bouw tegen te houden met het oog op de verwachte belemmering van het scheepvaartverkeer. De stad wenste een veel oostelijker spoorwegverbinding, die over het Noordhollands Kanaal en de Voorzaan zou moeten aansluiten op de bes…, die de Duitsers wilden opblazen zodra de geallieerden hun opmars in Noord-Holland zouden voortzetten. Op 21 juni 1944 doen Jan van Heijningen, Klaas Klinkenberg en Remmert Aten een eerste poging, maar door versperringen onder water, bij de pijler, mislukt die.

Remmert Aten (links) en Jaap Boll zwommen op 21 september 1944 naar de zwaar bewaakte Hembrug en slaagden er in om die te ontdoen van springstoffen, bedoeld om de brug bij nadering van de geallieerden op te blazen. Voor de foto keerden ze voor even terug naar de brugpijler waarin de explosieven opgeslagen lagen. Foto: Gemeente Archief Zaanstad

Nadat ze situatietekeningen hebben bestudeerd doet Aten op 26 september 1944 met mede-waterpoloër Jaap Boll een tweede poging. Die slaagt en ze verwijderen in vijf uur 400 pakketten springstof. De volgende dag ontdekken de Duitsers dat de springladingen zijn verdwenen. Vier bewakers worden gefusilleerd en er worden nieuwe springladingen aangebracht. Aten doet op 18 oktober 1944 een derde poging, ditmaal om het ontstekingsmechanisme te saboteren, maar ontdekt dat er zware houten versperringen zijn aangebracht.

Bij de pogingen de Hembrug voor opblazen te behoeden, mag zeker de naam van mevrouw Lies Schouten niet ongenoemd blijven. Zij schroomde niet in een Duits uniform met een vredelievende Duitse bewaker in de middenpijler af te dalen. Uiteindelijk weet zij met behulp van haar compagnon water in de leidingen van de springladingen te injecteren waardoor kortsluiting zou ontstaan zodra de springstof zou moeten exploderen.

Onderduikers Bij Aten thuis, in de Schildersbuurtplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSchildersbuurt

Buurt te Zaandam-West, zuidelijk van de spoorlijn Zaandam-Purmerend. De buurt werd eind jaren '20-beginjaren '30 van de 20e eeuw gebouwd. De straten in de wijk dragen namen van vaderlandse schilders. De Vincent van Goghweg is een der belangrijkste oost-west-routes in Zaandam-West., waren diverse joodse onderduikers ondergebracht. De houtzagerij van de familie Aten fungeerde als opslag voor wapens en andere goederen die vanuit Engeland werden gedropt. Aten was, als lid van de Gewestelijke Sabotage Afdelingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGewestelijke Sabotage Afdeling (GSA)

Noord-Holland kende, als enige provincie, de Gewestelijke Sabotage Afdeling (GSA). Het betrof een verzetsonderdeel van de Binnenlandse Strijdkrachten, samengesteld uit ervaren leden van de Ordedienst (OD), de RVV en de LKP onder leiding van commandant Overste Wastenecker. De GSA hield zich bezig met het in beslag nemen en veiligstellen van voorraden en met technische sabotage, maar ook met het bevrijden van gevangenen en het liquideren van de bezetters en hu… één van de overvallers die op 25 en 26 december het Zaandamse bevolkingsregister ontvreemden.

Walraven van Hallplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHall, Walraven van

Amsterdam 10 januari 1906 - Haarlem 12 februari 1945 Walraven van Hall, bankier van het verzet 1906-1945 Verzetsman in de Tweede Wereldoorlog, landelijk belangrijk als leidend financier van het Nationaal Steunfonds. Dit fonds, opgericht 1942 voor de steun aan onderduikers en bijvoorbeeld zeemansvrouwen, werd van grote betekenis na de spoorwegstaking van 1944. had het plan opgevat de ondersteuning van joodse onderduikers, wegens het grote gevaar, af te splitsen van het Nationaal Steunfonds (NSF). Via, via komt hij in contact met Remmert Aten en Jaap Buijs. Daaruit ontstond 'Vakgroep J'. Aten was verantwoordelijk voor de distributie van geld voor joodse onderduikers. Ook zijn vrouw Margaretha en dochter Marion hielpen mee.

Vlak na de bevrijding was Aten actief als lid van de Politieke Opsporings Dienst (POD), die ten doel had collaborateurs en andere anti-Nederlandse elementen op te sporen. Voor zijn verzetsdaden werd Remmert Aten in 1952 onderscheiden met de Bronzen Leeuw. In 1972 ontving hij samen met zijn echtgenote de Yad Vashem-onderscheiding.

Remmert Aten was tevens een actief amateurtoneelspeler, samen met zijn echtgenote was hij veertig jaar lid van toneelverenigingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigToneel

Door de eeuwen heen hebben beroepsgezelschappen in de Zaanstreek gespeeld. Niet alleen gaven zij voorstellingen op kermissen, met een eigen theater of tent, maar ook in zalen, zoals De Waakzaamheid in Koog en De Jonge Prins in Wormerveer. Met de komst van theater De Speeldoos te Zaandam ( 1970) is er in de Zaanstreek een regelmatig aanbod van kwalitatief goed beroepstoneel. Vondel. Daarnaast was Aten ook in sportief opzicht actief: hij was mede-oprichter van hockeyverenigingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHockey

Balspel, gespeeld op een veld van 91 bij 55 meter door twee elftallen. De harde kleine bal wordt voortbewogen door een stok of stick met een platte en een bolle kant. Alleen met de platte kant mag de bal gespeeld worden. Bij de doelen zijn doelgebieden dan wel slagcirkels. Een geldig doelpunt kan alleen gemaakt worden als een speler van de aanvallende partij de bal binnen de cirkel heeft aangeraakt voor hij over de doellijn gaat. De Kraaien, speelde bij voetbalvereniging ZVVplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZVV

Zaandam 1900 - Zaandam 1990 Schutblad Jubileumeditie ZVV 50 jaar De Zaanlandsche Voetbal Vereeniging ZVV ontstond uit een fusie tussen de verenigingen Hellas (september 1896), UNI (januari 1897), Wormerveer (1897), en later 1905 Transvaal (1898 v/h de Bal en Wilhelmina), en in 1911 HAC (Handels Avond Cursus) in 1902. Het was mogelijk meer een soort samenwerking dan een echte fusie want datzelfde UNI zegde het verbond weer op in 1902., tennisteplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigTennis

Sport. in de Zaanstreek door circa 7500 personen (verenigd in twintig clubs met in totaal 89 banen) beoefend. Tennis (eigenlijk 'lawntennis'), een sport met bal en racket, ontstond in de 19e eeuw in Engeland. Er hebben eeuwenoude slagbalspelen model voor gestaan. Het spel werd in de jaren tachtig van de 19e eeuw in Nederland geïntroduceerd. bij KZTV en waterpolodeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWaterpolo

Balspel in het water. In de Zaanstreek relatief veel beoefende sport, zes verenigingen met in totaal circa 400 mannelijke en 300 vrouwelijke beoefenaren. Waterpol, gespeeld door twee teams van zeven spelers, met elk maximaal zes wisselspelers, ontstond in Engeland, waar in 1876 de eerste wedstrijd plaats vond. in het eerste zevental van Neptunus.

Literatuur:

• Erik Schaap, Vrijgevochten, Zaans verzet in nationaal perspectief (1940-1945). Stichting Uitgeverij Noord-Holland

Zie ook: Zaanstreek tijdens de Tweede Wereldoorlogplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigTweede Wereldoorlog

De gevolgen van de Tweede Wereldoorlog voor de Zaanstreek en haar inwoners kunnen niet los worden gezien van wat toen elders gebeurde. Bezetting, verlies van vrijheid, armoede, deportaties, spoorwegstaking, honger, verzet en executies, de Zaanstreek kreeg er haar deel van.