Al geruime tijd voor 1977 bestond binnen de confessionele partijen in Nederland de wens om tot nauwere samenwerking te komen. Een onderzoek wees in 1965 reeds uit dat de helft van de gemeenten een gezamenlijke verkiezingslijst van de Anti Revolutionaire Partijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAnti-Revolutionaire Partij (ARP)

Eerste georganiseerde politieke partij in Nederland. In 1879 ontstaan door bundeling van de reeds bestaande plaatselijke anti-revolutionaire kiesverenigingen op basis van het door Abraham Kuyper geschreven beginselprogramma. Uitgangspunten van dit programma waren: en de Christelijk Historische Unieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigChristelijk-Historische Unie, de

Politieke partij op christelijke grondslag, met in de Zaanstreek nooit meer dan een kleine aanhang.

Afscheiding ARP

De Christelijk-Historische Unie werd opgericht in juli 1908, ontstaan uit een fusie van drie groeperingen: de Vrije Anti-Revolutionairen, de Christelijk-Historische Kiezersbond, en de Bond van Kiesverenigingen op Christelijk-Historische grondslag. Deze drie groeperingen waren op verschillende gronden in verzet gekomen tegen de politiek van de… kende.

Ook in de Zaanstreek was dit in de regel het geval. Toen in 1973 verkiezingen werden gehouden voor de eerste gemeenteraad van Zaanstad, namen beide protestants-christelijke partijen met één lijst deel; de Katholieke Volkspartij (zie: Katholieke politiekplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKatholieke politiek

Politiek op katholieke grondslag. In de Zaanstreek organiseerden katholieken zich politiek vanaf het einde van de 19e eeuw.

De katholieke politiek in de Zaanstreek stond, zeker vóór de Eerste Wereldoorlog, in het teken van emancipatie. De katholieken in de streek vormden een minderheid en behoorden bijna allen tot de groep van de minst welgestelden, met weinig ontwikkeling. In de periode vóór de invoering van het algemeen kiesrecht was er dan ook geen sprake van katholieke …) had een eigen lijst. In de raad van Zaanstad werkten KVP en ARP/CHU van meet af aan samen in één raadsfractie. In het midden van de jaren '70 werd landelijk het Christen Democratisch Appel (CDA) opgericht, dat bestond naast de drie afzonderlijke confessionele partijen, maar waarvan men ook afzonderlijk lid kon worden.

Op plaatselijk niveau werden CDA-verbanden opgericht, in Zaanstad in februari 1977. In een gevormd werkbestuur waren de oude partijen en de rechtstreekse CDA-leden vertegenwoordigd. Een van de eerste taken van het werkbestuur was de organisatie van de campagne van de Kamer-verkiezingen van 1977. In september 1979 volgde de officiële oprichting van het gemeentelijke CDA-verband. Er werd een bestuur gevormd van zestien leden, met als voorzitter Ina Kakes-Veenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKakes-Veen, Ina

Zaandam 2 november 1926 - 14 april 1985

Catharina Cornelia (Ina) Kakes-Veen, eerste voorzitter van CDA Zaanstad (1973-1984), eerste vrouwelijke hoogheemraad van Uitwaterende Sluizen, zeer actief in de vrouwenbeweging. “Het is ongehoord hoe liefdeloos in mijn eigen land met de vrouw wordt omgesprongen tot 1984. In het bestuur en ook bij de samenstelling van de verkiezingslijsten werd aanvankelijk nog uitdrukkelijk rekening gehouden met de oude partij-achtergrond van de leden. Er waren vijf bestuursleden met ARP-achtergrond, vijf van de KVP, drie van de CHU en drie rechtstreekse CDA-leden. Deze situatie bleef vier jaar bestaan.

In april 1980 ondertekenden de besturen van ARP, KVP, CHU en het CDA-verband het CDA fusie-protocol. Het CDA-verband Zaanstad kreeg hiermee de erkenning van het landelijke CDA. Alle leden en middelen van de oude partijen werden in het nieuwe CDA ingebracht. In de loop van 1980 beëindigden de oude partijen geleidelijk hun activiteiten. In 1982 trad het CDA voor het eerst toe tot het College van Burgemeester en Wethouders. Deze deelname met twee wethouders werd na de raadsverkiezingen van 1986 voortgezet. Het voorzitterschap van het bestuur van CDA-Zaanstad werd in 1984 door drs. W.P. Tip overgenomen.

In Oostzaan werd voor de raadsverkiezingen van 1978 een plaatselijke CDA-afdeling opgericht, waarin de (al langer samenwerkende) protestants-christelijke partijen en de in Oostzaan niet-georganiseerde katholieken zich verenigden. In Oostzaan is een grote groep CDA-leden alleen lokaal lid en niet landelijk.

In Wormer bezetten de samenwerkende Christelijke-groeperingen (ARP/KVP, de CHU was in deze gemeente niet vertegenwoordigd), reeds vanaf 1974 raadszetels, daarmee liep Wormer dus voor op de landelijke situatie. Tot 1986 had het CDA in Wormer een wethouderspost. In Jisp ontstond geen CDA-afdeling.

drs. W.P. Tip