De dekschuit, sinds de komst van de stalen schepen het meest voorkomende scheepstype in de Zaanstreek, vooral gebruikt voor het vervoer van cacao. Een plat schip, aan voor- en achterzijde een inlopend dek, aan de achterzijde een roer met helmstok. Het voor- en achterdek beschikt over luiken.

Aanvankelijk werden dekschuiten voortbewogen met een vaarboom door een schuitenvoerder; midscheeps bevond zich een groot luik waarin de vaarbomen konden worden gestoken. Inmiddels is het bomen uit de tijd en maakt men gebruik van sleepbootjes; de luiken werden dichtgelast. Voor de oorlog waren er ook wel dekschuiten met in het vooronder een kooi en een kacheltje; de schuitenvoerder kon aan boord slapen.

De bouw, reparatie en het onderhoud van dekschuiten werd in de Zaanstreek door gespecialiseerde werven uitgevoerd: Scheepswerf Wed. K. Brouwerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBrouwer, Wed. K.

Een van de aanvankelijk kleine werven aan het Rustenburg was in 1857 opgericht door Klaas Brouwer (1820-1874), dit is nu de oudste scheepswerf in de Zaanstreek.

Brouwer kwam uit Durgerdam, waar zijn voorouders al in de 17e eeuw de scheepsbouw uitoefenden. Op het Rustenburg kocht hij de bestaande helling van de weduwe G. van der Horst. Zijn zoon, Pieter Brouwer, zag in dat de bouw van grotere schepen op den duur betere mogelijkheden voor de werf bood. Dit was op het Rustenburg… aan de Hogendijk en het Rustenburg te Zaandam en Scheepswerf Vooruitplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVooruit, Scheepswerf bv

Scheepswerf en voormalige Coöperatieve Vereniging. Scheepswerf te Zaandam en oorspronkelijk Koog; aanvankelijk actief in de reparatie en bouw van dekschuiten, later uitgebreid met binnenvaartschepen, sleepboten, tankers, baggermaterieel, rijksvaartuigen, woonboten, visserijschepen, tjalken en klippers. aan het Sluispad te Koog en de Zuiddijk te Zaandam, terwijl de firma Wijtenkamp aan de Overtoom te Westzaan een eigen onderhoudswerf had.

De meeste dekschuiten in de Zaanstreek waren circa 40 ton, 17 meter lang en 4.20 meter breed. Deze maten hingen samen met de grootte van de sluizen van de Zaan naar het Oost- en Westzijderveld. Dekschuiten werden namelijk ook voor houtvervoer gebruikt. Het hout werd gelost vanaf zeeschepen in de haven en vervolgens vervoerd naar de vele houthandels of zagerijen in het veld.

Ook van en naar Amsterdam werd het hout vaak per dekschuit vervoerd. In de maanden april tot november, als de Oostzee open lag, meerden de houtschepen aan en was het een enorme drukte in de haven van Zaandam. Houtfactorij Wijtenkampplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWijtenkamp, P

Houtfactorij en expeditiebedrijf. Het bedrijf is opgericht in 1895 door Pieter Wijtenkamp (1861-1948), die van oorsprong balkenvlotter was en vanaf 1895 zelf van opdrachtgevers (zagerijen) werkzaamheden, zoals balkenvlotten en sorteren, aannam. bezat 150 dekschuiten, William Pontplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPont-Meijer bv

Houthandel te Zaandam, bij Zaankanters beter bekend als NV Houthandel v/h William Pont, van welk bedrijf Pont-Meijer de voortzetting is. De in 1806 geboren William Pont richtte samen met Jacob Boot in 1828 te Edam de firma Jacob Boot & Comp. op. De 22-jarige Pont bracht een van zijn grootvader verkregen erfenis in. Zijn invloed in de kleine onderneming groeide geleidelijk, getuige enkele naamswijzigingen: van Jacob Boot & Comp, naar Firma Boot en Pont, vervolgens Pont & Boot en t… 100, de Zaandamse Dekschuit Maatschappij 100 en de gezamenlijke houthandels circa 250. Voorts beschikte ook iedere kolenboer wel over één of meer dekschuiten. Alles wat in vaten of balen kon worden vervoerd, bewoog doorgaans ook per dekschuit.

De terugval ontstond in de jaren '70 van de vorige eeuw. Het wegvervoer overheerste, kolen werden vervangen door aardgas of -olie, de Zaanse houthandel werd samengebracht in het Houtcentrum van de Achtersluispolderplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAchtersluispolder

Polder, oorspronkelijk Sluispolder, gelegen buiten de Noorder IJ- en Zeedijk in Zaandam, het meest zuidelijke gebied van Zaanstad, aan drie zijden omgeven door Zijkanaal G, het Noordzeekanaal en Zijkanaal H. Vermoedelijk viel de Sluispolder rond de 13e eeuw, de tijd van de eerste omvangrijke bedijkingen, droog. De polder werd in de 16e eeuw ingedijkt. Weliswaar dateert de polder uit de Middeleeuwen maar was in die periode nooit bewoond of bebouwd. Ook industrie, in de vorm van…, waar zeeschepen aan de kades afmeerden en met een kraan of heftruck werden gelost. Ook William Pont loste de schepen op deze wijze. Dekschuiten werden buiten de regio verkocht of gesloopt.

Door de uitbreiding van de cacao-industrieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCacao-industrie

Belangrijke drager van de Zaanse economie; in omvang en belang gegroeid in de 19e en 20e eeuw; ontwikkelde zich aanvankelijk in samenhang met de chocoladeindustrie; vooral na de Tweede Wereldoorlog vond er specialisatie plaats en verzelfstandigden beide sectoren. In 1985 werd in de Zaanstreek 132.000 ton cacaobonen verwerkt, dat is ca. 80 % van de totale Nederlandse cacao-industrie, en circa 7,5 % van de totale wereldoogst. sinds het eind van de jaren '70 nam het gebruik van de dekschuit weer toe. De expediteurs J.G. van Bruinessen bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBruinessen bv, J.G. van

Scheepvaartbedrijf te Zaandam. Het bedrijf ontstond in juli 1932 toen J.G. van Bruinessen een beurtvaartbedrijf van Gorree overnam, gevestigd in de Sijbrandsteeg te Zaandam. Aanvankelijk hield de oprichter zich uitsluitend bezig met de kleine beurtvaart op Amsterdam met een motordekschuitje van 16 ton. Daarnaast verwierf hij agentschappen van soortgelijke ondernemingen in het land. In 1947 nam zijn zoon, J.G. van Bruinessen, de zaak over. Het bedrijf hield zich toen ook … te Zaandam en Van Raamsdonk te Amsterdam lieten dekschuiten bouwen met verhoogd dek, nodig voor de bevestiging van dekkleden, waarmee zij de balen cacao uit de haven van Amsterdam naar de Zaanstreek vervoerden.

De koffiebonen voor Albert Heijn werden eveneens per dekschuit aangevoerd. De cacao-industrie gebruikt de dekschuiten niet alleen als transportmiddel, maar ook als opslagplaats, om overslag in vemen te voorkomen. Ooit is in de Zaanstreek zelfs een tekort aan dekschuiten ontstaan, hetgeen ook merkbaar was aan de flink gestegen prijs van tweedehands dekschuiten.