Algemeen gebruikelijke, maar verwarrende naam voor de poldermolens die, ook in de Zaanstreek, voor het opmalen van water werden benut. De aanduiding watermolens wordt ter onderscheiding van de door wind aangedreven poldermolens, tegenwoordig echter bij voorkeur gebruikt voor de elders nog aanwezige, door stromend water aangedreven, maalwerktuigen. Desondanks worden de poldermolens in Noord-Holland meestal nog watermolens genoemd, een spraakverwarring die hier nogmaals wordt vastgesteld.

Afgezien van de vele weide-watermolens zijn ter regeling van de waterhuishouding 27 grote poldermolens in de Zaanstreek in bedrijf geweest, te weten twee in Oostzaandam, één in Zaandijk, twee in Westknollendam, vier in Wormer, twee in de Enge Wormer, één in Krommenie, zeven in Assendelft, vier in Westzaan en vier in Oostzaan. In de Wijde Wormer telde men dertien poldermolens.

De Zaanse poldermolens waren alle bovenkruiers, met uitzondering van één wipmolen in de Oostzaandamse Achtersluispolder. Waarschijnlijk waren de Zaanse bovenkruiende poldermolens niet van het elders bekende specifiek Noordhollandse type der binnenkruiers. Aparte vermelding verdient de grote Amerikaanse windmolen, die thans nog het water van de Kalverpolder uit- en inlaat op de ringvaart van de Wijde Wormer zie ook: De Hercules. De enige andere nog werkende poldermolen in de Zaanstreek is De Woudaap, die de Krommenieër Woudpolder bemaalt en die thans feitelijk op grondgebied van de gemeente Uitgeest staat.

Op de Zaanse Schans trekt De Hadel, de, een kleine wipmolen met een scheprad, de aandacht van de toeristen; dit in 1968 geplaatste, uit Midwoud afkomstige molentje zorgt voor enige doorstroming van het water in de Schans.

Dreven de poldermolens aanvankelijk algemeen een scheprad aan, in de loop der eeuwen zijn de schepraderen vrijwel algemeen vervangen door vijzels, waarmee het water tot grotere hoogte kon worden opgemalen. Was het polderpeil zeer veel lager dan dat van de ringvaart waarop het water moest worden uitgeslagen, dan was een molen onvoldoende en maakte men gebruik van een molengang, een combinatie van twee of drie molens die trapsgewijs het polderwater opvoerden. Van zo'n molengang was in de Zaanstreek echter nergens sprake. Stoom- en elektrische hebben de eerdere poldermolens in de streek vervangen.