IJdijken
Het dijkenstelsel dat de oevers van het IJplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJ, het
Thans een breed water binnen de stad Amsterdam, met daarmee verbonden een aantal deels gegraven havens, aan de oostkant begrensd door een afdamming met de Oranjesluizen ter hoogte van Schellingwoude, aan de westkant overgaande in het Noordzeekanaal.
Het IJ stond vóór de afdamming tussen 1865 en 1872 in open verbinding met de Zuiderzee en strekte zich uit van Durgerdam tot aan de duinen. Bij Beverwijk was het nog door een strook van slechts 8 km van de Noordzee gescheiden; men sprak te… tegen overstromingen beschermde, in de Zaanstreek officieel Noorder IJ- en Zeedijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoorder IJ en Zeedijk
In 1851 officieel gegeven naam aan de omringdijk, althans het oostelijke en zuidelijke deel daarvan, van de Zaanstreek. Deze dijk, onderdeel van de Waterlandse en Beemsterdijk, was echter al rond 1300 aangelegd. Door de aanleg van een waterkeringstelsel is toen een einde gemaakt aan de directe invloed van Zuiderzee en IJ op het aan voortdurende overstromingen onderhevige lage land. In 2001 hebben Gedeputeerde Staten de Noorder IJ-en Zeedijken op de provinciale monumentenli… geheten. In de straatnaamgeving ontstonden hiervoor, van oost naar west, de namen Zuiddijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZuiddijk
Hoofdstraat in Zaandam-Oost, lopend vanaf de Dam, ter hoogte van de Oostzijderkerk naar het zuiden. Zuiddijk is de nieuwere, vermoedelijk vanaf het einde van de 18e eeuw gebruikte naam voor de Waterlandse zeedijk, die al vóór 1275 voltooid werd., Hogendijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHogendijk
Dijk in Zaandam, lopend van de Dam tot de Provincialeweg (N203).
Tot 1957 liep de Hogendijk tot het Dampad door. De Zaanse Dijken worden onderscheiden in hoge dijken en lage dijken. De hoge dijken werden aangelegd als zeedijken, de lage dijken langs het binnenwater van onder meer de Zaan. De Hogendijk is een deel van de vroegere, Westzanerdijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzanerdijk
Het deel van de Noorder IJ- en Zeedijk tussen de Hogendijk (spoorlijn) en de Westzaner Overtoom, vroeger ook wel Zeeburg genoemd. Ofschoon schriftelijke gegevens nauwelijks voorhanden zijn, wordt aangenomen dat de Westzanerdijk één der eerst bewoonde gedeelten van Westzaandam was. Het is veilig te veronderstellen dat de dijk rond 1300 ontstond, tegelijk met de Zaan-dam., Overtoomplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOvertoom, de
In 1976 te Westzaan gebouwd elektrisch gemaal waarmee het waterpeil in de polder Westzaan wordt gereguleerd. Het gemaal loost op Zijkanaal E van het Noordzeekanaal., Nauernaplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNauerna
Buurtschap behorende tot de gemeente Zaanstad en voor het grootste deel gelegen in de voormalige gemeente Assendelft. Een klein deel ligt op Westzaanse grond. Nauerna was nooit zelfstandig.
Oorsprong van de naam Nauerna. De volgende schrijfwijzen zijn bekend: 1492 Nouwerna, 1547 Nouwertna, 1604 Nauwertna. en Assendelver Zeedijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAssendelver Zeedijk
Vóór de afsluiting van het IJ het deel der zuidelijke zeewering van het Noorderkwartier, nu een slaperdijk die zich feitelijk uitstrekt van Nauerna tot aan de vroegere Nieuwendam in de Crommenije bij Busch en Dam. In 1851 moest voor het onderhoud der gehele zuidelijke zeewering 5,28% der lasten door de vanouds dijkplichtigen van de Assendelver Zeedijk worden opgebracht.. Pas na de aanleg van de hoge IJdijken en de afdamming van de Zaan werden bebouwing en bewoning van de Zaanoevers mogelijk. De voltooiing van het dijkenstelsel moet aan het eind van de 13e eeuw gedateerd worden.
De bewoners kwamen uit de oudere dorpen, vermoedelijk in de 13e en 14e eeuw. Vast staat dat aan het einde van de 13e eeuw, toen de Amsterdammers van graaf Floris V het tolprivilege ontvingen er langs de Zaan al een omvangrijk stelsel van dijken en dammen bestond. De hoofdlijnen daarvan zijn terug te vinden op de kaart van Joost Jansz. Beeldsnijder uit 1575. Door de kavelsloten kreeg het landschap zijn geometrisch en versnipperd patroon, dat ook heden ten dage nog waarneembaar is.
Toen in 1876 de gedeeltelijke drooglegging van het IJ en de aanleg van het Noordzeekanaalplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoordzeekanaal
Kanaal dat Amsterdam sinds 1876 met de Noordzee verbindt. Daartoe werd de duinenkust doorgraven bij Velsen en het vervolgens ontstane IJmuiden. Een sluizencomplex en twee zich ruim 1500 meter in zee uitstrekkende pieren werden tevens aangelegd. Het kanaal, grotendeels met de hand gegraven waar 'Holland op z'n smalst' is, vormt een ruim 26,5 km lange verbinding tussen Noordzee en IJsselmeer en is van grote betekenis, niet alleen voor Amsterdam als havenstad, maar ook voor de Zaans… voltooid waren, raakten de IJdijken hun primaire functie kwijt. Grote delen ervan waren op flinke afstand van de oever van het Noordzeekanaal komen te liggen. Zuiddijk en Hogendijk behielden echter hun functie als waterkering. De rest van de Noorder IJ- en Zeedijk, met aan weerszijden land, herinnert als een opmerkelijk monument aan de strijd tegen het water. Automobilisten beseffen wellicht niet dat de vele bochten in de dijk voor een groot deel zijn ontstaan bij dijkherstel na een doorbraak.