Gebieden met een concentratie van industriële bedrijvigheid. Tegenwoordig, meer specifiek: de gebieden of terreinen die door de overheid zijn aangewezen en ingericht voor industrievestiging. De Zaanstreek wordt wel het oudste industriegebied van Europa genoemd. Daarmee wordt de gehele streek als industriegebied aangemerkt. De Zaanse industriële bedrijvigheid ontwikkelde zich dan ook niet in bepaalde gebieden buiten de woonbebouwing. In tegendeel, er was hier van oudsher sprake van een vermenging van wonen en werken. Allerlei bedrijven en bedrijfjes waren overal in de streek te vinden. In het laatste kwart van de 20e eeuw waren met name op de Zaanoevers afzonderlijke - al dan niet hinderlijke - industrieën tussen de woonbebouwing gevestigd. Overigens concludeerde de Commissie Verzijlplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCommissie Verzijl

In 1984 door de gemeente Zaanstad ingestelde en naar haar voorzitter genoemde commissie met als opdracht: 'Op basis van bestaand materiaal en bestaande kennis en uitgaande van de bestaande situatie aangeven wat gedaan zou kunnen worden om de positie van het bedrijfsleven te versterken.' De commissie bracht op 29 januari 1985 een rapport uit met een aantal aanbevelingen onder de titel: Zaanstreek de 'moeite' waard. Het rapport verscheen tevens in een oplage van 11.794 stuks. Ee… Verzijl in 1985 dat de Zaanstreek niet langer als industriegebied kan worden aangemerkt, zie ook: Economische geschiedenisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigEconomische geschiedenis

1. Economische ontwikkeling vóór 1580 (bladzijde 189 en volgende)

2. Economische ontwikkeling van de Zaanstreek in de periode 1580-1800 (bladzijde 192 en volgende)

3. Economische ontwikkeling van de Zaanstreek na 1800 (bladzijde 205 en volgende)

Bij het begin vap elk hoofdstuk is een opgave geplaatst van de behandelde economische sectoren en eventuele andere met het onderwerp samenhangende onderwerpen. Van hoofdstuk 1 treft u de inhoudsopgave hieronder aan. Door midd… structuur 2.3.

Vanaf eind l9e/begin 20e eeuw was er in toenemende mate sprake van concentratie van industrieën op bepaalde afzonderlijke terreinen, ten dele op buitendijks land aan de Zaan (zie: Hemlandenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHemlanden

Stukken buitendijks aan het water gelegen land. In de Zaanstreek zijn vele hemmen of hemlanden geweest. Ze hebben onder meer bij Assendelft en Zaandam gelegen, ook het Grote Koogven of Koger Hem is er een voorbeeld van. De huidige Hemmes is vrijwel nog het enige schiereiland dat als hemland duidelijk herkenbaar is. De Hemmes ligt tussen de Poel en de Kuil, tegenover de Koog, aan het Kalf vast.) waar zich al eerder bedrijvigheid had geconcentreerd. Eind jaren '50, toen in de Zaanstreek de overheid voor het eerst sturend optrad door de ontsluiting van industriegebieden Achtersluispolderplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAchtersluispolder

Polder, oorspronkelijk Sluispolder, gelegen buiten de Noorder IJ- en Zeedijk in Zaandam, het meest zuidelijke gebied van Zaanstad, aan drie zijden omgeven door Zijkanaal G, het Noordzeekanaal en Zijkanaal H. Vermoedelijk viel de Sluispolder rond de 13e eeuw, de tijd van de eerste omvangrijke bedijkingen, droog. De polder werd in de 16e eeuw ingedijkt. Weliswaar dateert de polder uit de Middeleeuwen maar was in die periode nooit bewoond of bebouwd. Ook industrie, in de vorm van…, waren er industrieconcentraties op onder meer de volgende plaatsen:

• Krommenie-Zuidoost;
• Assendelft-Noord;
• Wormer, langs de Veerdijk;
• grens Wormerveer/Zaandijk;
• Koger Hem;
• De Hemmes, aan 't Kalf;
• Zaandam-West, ten noorden en zuiden van de Bernhardbrug;
• Eiland; omgeving Nieuwe Zeehaven-Havenbuurt',
• Oostzijde, tussen Dam en Bernhardbrug;
• Westzaner Overtoom;
• Noordeinde Oostzaan.

Voorts bevatte het Westzijderveld in Zaandam toen nog een concentratie van houtzagerijen, maar daaraan zou spoedig een einde komen. Zie voorts bij de afzonderlijke dorpsvermeldingen.

Na de Achtersluispolderplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAchtersluispolder

Polder, oorspronkelijk Sluispolder, gelegen buiten de Noorder IJ- en Zeedijk in Zaandam, het meest zuidelijke gebied van Zaanstad, aan drie zijden omgeven door Zijkanaal G, het Noordzeekanaal en Zijkanaal H. Vermoedelijk viel de Sluispolder rond de 13e eeuw, de tijd van de eerste omvangrijke bedijkingen, droog. De polder werd in de 16e eeuw ingedijkt. Weliswaar dateert de polder uit de Middeleeuwen maar was in die periode nooit bewoond of bebouwd. Ook industrie, in de vorm van… zou het nog geruime tijd duren voor de overheid opnieuw industriegebieden zou inrichten. Weliswaar vestigden zich in Wormerveer een aantal bedrijven tussen de Nauernase Vaart en Provincialeweg N246, en in Zaandam langs de D. Sonoyweg, maar pas bij het volraken van de Achtersluispolder ontplooide het gemeentebestuur van Zaanstad nieuwe initiatieven. Tezelfdertijd werd in Wormer de papierfabriek van Van Gelder Zonenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGelder Zonen, van

Nederlands papierconcern, waarvan de voormalige papierfabriek Van Gelder Zonen te Wormer, niet alleen deel uitmaakte maar ook de oorsprong vormde. Terwijl elders gevestigde delen van deze onderneming zijn voortgezet, is de fabricage van papier in Wormer bij een algehele sanering in 1981 beëindigd. Zie voor de vroege bedrijfs- en familiegeschiedenis ook gesloten en ging ook het gemeentebestuur van Wormer sturend optreden. In Wormer werden nieuwe bedrijven gevestigd rond de Bruynvisweg, en na de sloop van de Van Gelder-fabrieken werd op een deel van dit terrein Westerveerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWesterveer

Bedrijventerrein (in ontwikkeling, 1991) in Wormerland, aangelegd naast het terrein waar in het verleden de papierfabriek van Van Gelder was gevestigd, tegenover de buurtschap Bartelsluis In 1991 was 6,5 ha. van Westerveer bebouwd, waarvan papiergroothandel Van ingericht.

In Zaanstad kwam in het verlengde van het industrieterrein te Wormerveer bij West-Knollendam het Zaans Veem bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaans Veem bv

Veem-factorsbedrijf in Zaandam.

De historie van het Zaans Veem gaat terug tot omstreeks 1820. Jac. Jz. de Boer was toen gaandehouder van pelmolen De Boerenjonker in het Oostzijderveld in Zaandam. Hij stierf in 1825, terwijl zijn bedrijf door de watersnood onbereikbaar was en stil lag. Hij dreef zijn zaken met zijn zoons Jan Jbz. (1796-1860) en Hendrik Jbz (1800-1863). De laatste zette in 1830 de firma voort onder eigen naam: firma H. de Boer Jbz., commissie-handelaar en korenfact… Industrie Centrum tot stand. Ter hoogte van Plein 13 werd in de jaren '80 het bedrijventerrein Start opgezet voor kleinschalige ondernemingen. Eind jaren '80 kwamen te Zaandam het kantorenpark en handelspark Westerspoorplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWesterspoor

Bedrijvengebied te Zaandam, eind jaren '80-begin jaren '90 westelijk van de spoorlijn aangelegd, bestaande uit Westerspoor Noord (handel), Westerspoor Centrum (kantoren) en Westerspoor Zuid (bedrijvenpark).

In Westerspoor Centrum (10 ha.) staan onder meer het Stadskantoor van Zaanstad en het kantoor van tot stand en het industrieterrein Zuiderhoutplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZuiderhout

Bedrijventerrein met een omvang van 73 ha, eind jaren tachtig van de 20e eeuw aangelegd in Zaandam-West gelegen tussen de Thomassenhaven en de Provincialeweg N203, ten zuiden van het centrum van Zaandam. De zuidzijde grenst het aan het Noordzeekanaal, de westzijde wordt begrenst door het Schiethavenkanaal. Ten behoeve van de verdere ontwikkeling van het gebied wordt een noordelijke ontsluiting gerealiseerd. Bedrijven met een zwaardere milieucategorie zijn gevestigd aan de zuidwestzij…, resultaat van de demping van de voormalige Nieuwe Zeehaven. Na het gereedkomen van dit gebied werd het Eiland door de daar gevestigde bedrijven verlaten en werd het goeddeels bebouwd met woningen.