Wormerdam
Veronderstelde dam in of bij de Zaan; de historici nemen het bestaan van deze dam vrijwel algemeen aan, maar strijden over de plaats waar deze gelegen heeft. De theorieën over de Wormerdam zijn terug te voeren op een oorkonde uit 1394 van Hertog Aelbrecht van Beieren, die onder meer graaf van Holland en Zeeland was. ln deze oorkonde wordt verwezen naar een oudere oorkonde uit 1361 van ridder Wouter van Heemskerk en de baljuw van Kennemerland en Friesland, Harmen van den Bossche (die ook heer van Egmond was). Daarin wordt gesteld dat de inwoners van de Hadel geen dijkplicht hadden in het onderhoud van de dijk aan het Zuideinde (Noorder IJ - en Zeedijk), maar in de plaats daarvan de noorder Zaanderdam (dus: de Knollendam) mede moesten onderhouden.
In den eersten, soo vinden wy, dat die van den Hadel voorschreven, niet schuldigh zijn te dijcken, noch dijken en sullen met dien van den zuydteynde (…) van den Wermerdamme te verleggen op en noorder Zaenderdam ende dat die van den Hadel voorschreven schuldigh zijn te dijcken met dien van Wormer voorschreven op den voorschreve Dam
.
Het woord verleggen schept hier de onduidelijkheid. Heeft dit woord betrekking op de dam of op de dijkplicht? Met andere woorden: kwam de Knollendam in de plaats van de Wormerdam, of kan die Wormerdam ook elders gelegen hebben? Mr. D. Visplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVis, Mr. Dirk
Nederhorst den Berg 8 juli 1906 - Driebergen 2002
Auteur van een groot aantal belangrijke publicaties over de Zaanstreek op historisch gebied. Mr. Dirk Vis stamt uit een oud Zaans geslacht en bracht zijn jeugd door in Westzaan.
Na een opleiding aan de HBS in Zaandam en een rechtenstudie aan de Gemeente Universiteit in Amsterdam waar hij in 1931 afstudeerde, werkte hij korte tijd als advocaat en procureur, maar in 1933 ging hij als illustrator en kunstschilder werken. stelde dat de Wormerdam dezelfde functie vervulde als de (latere) Knollendam, namelijk afsluiting van de Zaan aan de noordzijde. Vis meende dat de dam tegenover het Zandpad te Wormer lag. J. Atenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAten, Jan
Wormerveer 17 januari 1896 - Haarlem 27 juni 1979
Makelaar in effecten en onroerend goed te Wormerveer, in de Zaanstreek vooral bekend geworden als publicist over de regionale geschiedenis. Aten was een der redacteuren van het maandblad De Zaende en lange tijd voorzitter van het historisch gezelschap sloot zich daarbij aan. Hij schreef dat de Wormerdam plaats maakte voor het Saenderveer, het oudste veer in de Zaanstreek, tussen Wormer en Wormerveer. In de 14e eeuw moet het veer al aanwezig zijn geweest; de dam was toen al weggegraven.
Ook dr. M.A. Verkadeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVerkade, dr. Margaretha Adriana
Zaandam, 16 augustus 1908 - Koog aan de Zaan, 1986
Historica, schrijfster van enkele belangrijke publicaties over de Zaanstreek.
Margaretha Verkade begon op latere leeftijd met een studie sociale geografie aan de Gemeente Universiteit in Amsterdam. De Tweede Wereldoorlog dwong haar deze studie geheel zelfstandig te voltooien. Zij promoveerde in 1952 aan de Rijksuniversiteit van Groningen bij de hoogleraar B. Slicher van Bath op het proefschrift 'De opkomst van… volgde Vis' redenatie. Zij schreef in haar proefschrift: De mogelijkheid is mijns inziens helemaal niet uitgesloten, dat deze Wormerdam de eerste en toen enige Zaanafsluiting is geweest en dat de Hogendam later meer naar het Zuiden werd aangelegd, nadat naar aanleiding van de reeds genoemde uitbreiding van de Zuiderzee het IJ een steeds onstuimiger water was geworden en een gevaar voor de landen ter weerszijde van de Zaan was gaan opleveren.'
Prof. dr. A. van Braam, Prof. dr. Aris vanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBraam, Prof. dr. Aris van
Zaandam, 1 juni 1923 - Wormerveer, 8 mei 2002
Wetenschapper, en één der belangrijkste naoorlogse publicisten over de Zaanstreek. Van Braam haalde in 1946 zijn doctoraal Sociografie, daarna volgde zijn benoeming tot eerste hoofd van het Sociografisch Bureau van Zaandam. Van 1949-1965 vervulde hij vervolgens verscheidene functies bij het Centraal Bureau voor de Statistiek te 's Gravenhage. In 1957 promoveerde hij cum laude op het proefschrift, gesteund door anderen, zag in de Wormerdamn een deel van de omkading van de (Wijde) Wormer. De Wormerdam zou op de plaats gelegen hebben waar nu de straat Haaldersbroekplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHaaldersbroek
Chris Krijt Buurtschap en straat aan de zuidkant van de Kalverpolder, waar de Poel overgaat in de Braaksloot, tegenover 't Kalf. De buurt was mogelijk reeds in de 13e eeuw bewoond. Van oorsprong maakte Haaldersbroek deel uit van de banne van Oostzanen, na 1795 hoorde de buurtschap bij loopt. Deze dam moet voor 1300 verdwenen zijn. Door de situering van de Wormerdam alhier, zou mede verklaard zijn waarom de Sehinkeldijk tot in de 19e eeuw ophield bij Haaldersbroek.