laan

Ondernemersgeslacht, met grote economische en maatschappelijke invloed in Wormerveer in de 18e, vooral de 19e, en het begin van de 20e eeuw. De familie Laan behoort niet tot de oudste Zaanse families, die vanaf de 17e eeuw deelnamen aan het industriële leven. Het is een oorspronkelijk agrarisch geslacht, dat nog altijd in Waterland en West-Friesland is vertegenwoordigd.

Remmert Laan woonde in Middelie. Zijn zoon Dirk Remmertsz Laan (1683-1727) kwam naar Wormerveer, waar hij in 1726 een boerderij kocht aan het Warmoespad. Van zijn vier zonen was

  • Pieter Dirksz Roos schoenmaker,
  • Jacob Dirksz Laan boer op vaders boerderij,
  • Jan Dirksz Hartog, de jongste, vernoemd naar zijn grootmoeder, handelaar in peulvruchten.
  • Remmert Dirksz Laan's beroep is niet zeker. Remmert had twee zonen:
    • Adriaan Remmertsz Laan, die weer boer werd,
    • Dirk Remmertsz Laan (1744-1791).

Laatstgenoemde Dirk kan beschouwd worden als de stichter van de familiebedrijven. Hij kwam als jongen in de leer bij zijn oom Jan Hartog en werkte na diens overlijden voor zijn weduwe in de handel in fijne zaden. Toen ook zij overleed, associeerde Dirk zich in 1765 met Adriaan Wessanen, kaaskoper, getrouwd met de zuster van de weduwe Jan Hartog.

Zij deden zaken onder de firma Wessanen en Laanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWessanen nv, Koninklijke

Houdstermaatschappij met groot aantal werkmaatschappijen in binnen- en buitenland. Door middel van de werkmaatschappijen produceert en verhandelt Wessanen voedingsmiddelen. Het hoofdkantoor van het oorspronkelijk volledig Zaanse bedrijf is gevestigd in Amstelveen; in Wormerveer is een vestiging. Wessanen is een der grootste ondernemingen in Nederland.
, later bekend als Royal Wessanen. In 1789 nam Dirk het aandeel van de veel oudere Adriaan Wessanen over. Dirk had geen kinderen en nam zijn jonge neef Remmert Adriaansz Laan (1775-1831) in zijn bedrijf op. Hij heeft de handelsonderneming sedert 1791 door de moeilijke Franse bezettingsjaren geloodst. Bij zijn dood werden de zaken overgenomen door zijn twee zonen,

  • Jan Laan 1803-1868
  • Adriaan Laan 1810-1851, gehuwd met Elisabeth Avis, 1817-l885, die eerder getrouwd was geweest met Gerrit Bloemendaal.

Zij brachten het bedrijf tot grote bloei, begonnen een kaashandel en in 1839 de olieslagerij met de molen Het Fortuinplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigFortuin, het

Houtzaagmolen te Westzaan.

De enige vermelding is van molenbeschrijver Willem Buijs Pzn. Mogelijk is deze molen dezelfde als De Gans

molen houtzaagmolen
aan de Wormerringdijk, al spoedig gevolgd door meer olie- en ook pelmolens. De handel in fijne zaden werd afgestoten naar de firma G.J. van Gelderplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGelder bv, G.J. van

Zaadhandel en -fabriek te Zaandam.

Het bedrijf werd opgericht in augustus 1848 door Gerrit Jacob van Gelder (telg uit het papiermakersgeslacht, zie: Van Gelder ondenemersgeslacht), die tot die tijd als volontair werkte op de afdeling fijne zaden van Wessanen en Laan. Wessanen besloot in genoemd jaar de zaadhandel af te stoten en droeg die over aan Van Gelder, die werkte vanuit het pakhuis Amsterdam aan de Zaanweg te Wormerveer.
.

Adriaan overleed betrekkelijk jong en Jan zette de zaken voort, al spoedig gesteund door zijn zonen en schoonzoon. In 1857 werd besloten op de plek van De Witte Bijl de stoomoliefabriek De Tijd op te zetten. In 1861 werd de meelfabriek De Vlijt daar vlak naast opgericht, als een voortzetting van de grossierderij in meel van schoonvader Jan Avis te Krommenie.

In 1868 werd een vennootschap aangegaan door de vijf broers

  • Remmert Laan (1832-1885),
  • Jan Jacob Laan (1834-1882),
  • Adriaan Laan (1838-1899),
  • Cornelis Laan (1840-1912),
  • Dirk Laan (1843-1905).

Onder hun leiding breidden de zaken zich steeds verder uit. In 1872 werd de stoomrijstpellerij De Unie opgericht, geleid door Albert Vis Albertsz (1831-1866) gehuwd met Maria Laan, (1836-1903). Zijn vader Albert Vis had als peller in 1827 zaken van de familie Vasplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVas, Geslacht

Oud en bijzonder vermogend Wormerveers geslacht, in de 19e eeuw in mannelijke lijn uitgestorven.

In 1588 kwam al een Claes Vasterszoon in het maatboek voor. De voornaam Vastert, waaruit de geslachtsnaam is gevormd, kwam buiten de Zaanstreek niet voor. Voor de Wormerveerse geschiedenis zijn van belang Vastert Claesz (1583-1665), die in de eerste helft van de 17e eeuw als houtkoper en timmerman een belangrijk aandeel had in de uitbreiding van zijn dorp en de financiering daarvan, a…
overgenomen en werkte al regelmatig voor zijn vriend Jan Laan. Niet alle zonen werden in de firma Wessanen en Laan opgenomen.

De zonen van Adriaan Laan en Elisabeth Avis:

  • Remmert Laan (1846-1911) en
  • Jan Adriaan Laan (1848-1918) stichtten samen met
  • Frederik Bloemendaal, zoon uit het eerste huwelijk van Elisabeth Avis, in 1872 de firma Bloemendaal en Laanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBloemendaal en Laan

    Voormalig oliebedrijf in Wormerveer en rijstpellerij in Wormer. Opgericht in 1872, beëindigd in 1966. De oprichters waren Frederik Bloemendaal en zijn jongere halfbroers Remmert en Jan Adriaan Laan. Hun moeder, Elisabeth Avis, was eerst getrouwd met de Krommenieër zeildoekfabrikant Gerrit Bloemendaal en na diens overlijden met Adriaan Laan, firmant van Wessanen en Laan, die in 1851 overleed.
    . Zij bouwden de rijstpellerij Hollandia aan de Veerdijk en bedreven de olieslagerij met oliefabriek De Toekomst.

Zij werden opgevolgd door Jan Adriaan's zonen:

  • Jan Adriaan Laan jr. (1881-1941),
  • Adriaan Remmert Laan (1884-1954) en
  • Frederik Bloemendaal's zoon Gerard Willem Bloemendaal.

Ook bij de vijfde generatie kwamen niet alle zonen bij Wessanen en Laan terecht. De zonen van Jan Jacob Laan:

  • Albert Laan (1867-1933) en
  • Jacob Adriaan Laan (geb. 1869) stichtten in 1893 de firma gebroeders Laan met de gortpellerij en havermoutfabriek Mercurius, nu Koninklijke Lassieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLassie

    Rijstfabriek te Wormer, producent van 'Lassie Toverrijst`. De Lassie-fabriek is voortgekomen uit de firma Gebroeders Laan. De twee broers Albert en Jacob Adriaan Laan gingen in 1893 een vennootschap aan. Hun (overleden) vader Jan Jacob Laan was firmant geweest van Wessanen en Laan. Het plan van Albert en Ko Laan om met stoom gort te gaan pellen vond aanvankelijk weinig bijval, ook niet bij hun familieleden, die toch al verscheidene stoomfabrieken bezaten. Gort werd tot dan toe nog altijd…
    .
  • Cornelis Jan Laanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLaan, Cornelis Jan

    26 november 1861 - Amsterdam april 1916

    Cornelis Jan Laan, koopman, fabrikant en gemeenteraadslid woonachtig in Wormerveer gaat 23 november 1894 een vennootschap aan met Pieter Ruijter Dz. onder de firma W.J.Boon & Comp. De Vennootschap heeft ten doel het fabriceren en het drijven van handel in Cacao, Chocolade en Blauwsel, alsmede de handel en het malen van specerijen en andere artikelen in de uitgebreidste zin.
    (1861-1916), gehuwd met Elisabeth Ruyter, (geb. 1866) trad tot het bedrijf van zijn schoonvader toe en werd firmant van W.J. Boon en Comp.plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBoon bv, Koninklijke Fabrieken

    Cacaofantasieproductenfabriek en oorspronkelijk cacao-, chocolade- en blauwselfabriek te Wormerveer, ontstaan in 1813. Grondlegger van het bedrijf was Jacob Willem Boon (Zie: Boon ondernemersgeslacht), die in mei 1813 op bescheiden schaal met molen
  • Jan Cornelis Laanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLaan, Jan Cornelis

    23 mei 1865 - Bloemendaal 16 januari 1934

    Jan Cornelis Laan, koopman, deelgenoot onder firma W.J. Boon & Comp., Commissaris Oliefabrieken Crok & Laan, Commissaris NV Koninklijke Pellerij Mercurius voorheen Gebroeders Laan, President-Commissaris vennootschap NV Promena, Oud-Wethouder gemeente Bloemendaal.
    (geb. 1865, gehuwd met Trijntje Crok, geb. 1869) associeerde zich met zijn schoonvader Dirk Crok en vormde met hem de firma Crok & Laan in 1891 (zie: Croklaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCroklaan bv

    Producent en verwerker van oliën en vetten, met name cacaoboter vervangende vetten, te Wormerveer; oorspronkelijk zelfstandig, na eerdere wisseling van eigenaar sinds 1971 onderdeel van het Unileverconcern, en sinds 2002 behorend tot de Maleisische IOI Group.
    ). Zij waren olieslagers met oliefabriek De Engel te Wormerveer. Dochter van Jan Cornelis en Trijntje Anna Agatha huwde Johan Hendrik Wijsman, die jaren directeur was van Crok en Laan.

In de crisisjaren kwam het bedrijf in moeilijkheden en werd het op voorspraak van de zwager van Wijsman, Pieter Hendrik Kaars Sijpesteijn, gehuwd met Helena Caroline Wijsman, overgenomen door het familiebedrijf Kaars Sijpesteijnplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKaars Sijpesteijn

Ondernemersgeslacht in de 18e, 19e en 20e eeuw.

De belangen van de familie Sijpesteijn in de zeildoekfabricage werden geërfd van de familie Kaars. Jan Sijbrantsz. Kaars (1735-1812), zeildoekreder uit Krommenie, was gehuwd met Etje Pieters Kuyper (1736-1781), eveneens stammend uit een rolredersfamilie. Hun dochter Bregje Kaars (1775-1803) trouwde Hendrik Sijpesteijn (1773-1835), zoon van Willem Sijpesteijn (1739-1818) en de zeer vermogende Trijntje Streek. Deze Willem was afko…
en vormde toen samen met de oliefabriek en weverij P.H. Kaars Sijpesteijn de NV Verenigde Textiel & Oliefabrieken.

De overige zonen vormden de vijfde generatie Laan bij Wessanen & Laan, te weten:

  • zoon van Remmert: Cornelis Hendrik Laan (1874-1962),
  • zoon van Albert Vis en Maria Laan: Jan Vis Albertsz (geb 1863),
  • zonen van Adriaan Laan:
    • Johan Adriaan Laan (1864-1933),
    • Adriaan Laan (1870-1899), en
    • Willem Andries Laan (1873-1934),
  • zonen van Cornelis Laan:
    • Johan Pieter Laan (1878-1941) en
    • Dirk Laan (1879-1968),
  • zoon van Jan Vis:
    • Albert Vis (geb. 1891).

Tenslotte trad bij Wessanen en Laan nog een generatie aan met de:

  • zonen van Cornelis Hendrik Laan:
    • Raymond Eugene Laan (1906-1994) en
    • Cyriel Raoul Cornelis Laan (geb. 1910),
  • zoon van Dirk Laan:
    • Cornelis Laan (1912-1979) en
  • zoon van Albert Vis:
    • Jan Vis (geb. 1919).

met dank aan Ir. E.B. van Gelder

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/laan.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:07
  • (Externe bewerking)