scheepsbouw

Backlinks

Dit is een lijst van pagina's die terug lijken te wijzen naar de huidige pagina.

  • Ankersmederijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAnkersmederij

    Toeleveringsbedrijf van de Zaanse Scheepsbouw in de 17e en 18e eeuw, vooral geconcentreerd aan en nabij de Zuiddijk en de Hogendijk te Zaandam. De ankersmederijen werden gedreven in zogenoemde Partenrederij. Vermaard was de anker- en kettingsmederij Valkenburg nabij de Hogendijk. Een andere zeer grote ankersmederij was gevestigd aan een pad dat daaraan zijn naam dankte, het Ankersmid, ter hoogte van het huidige Ankersmidplein. Zie ook:
  • Arbeidsverhoudingenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigArbeidsverhoudingen

    De (rechts-)betrekkingen tussen werkgevers en werknemers (ook: de verhouding met betrekking tot de arbeid.) Bij het vaststellen van de arbeidsverhoudingen kan ook de overheid betrokken zijn. Werkgevers, werknemers en overheid geven vorm aan de arbeidsvoorwaarden en de sociaal-economische politiek. De partners verkeren in een onderhandelings-, overlegen strijdsituatie, vooral in periodes voorafgaande aan de vaststelling van de collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO's).
  • Baggerwerkenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBaggerwerken

    In de jaren voor de Eerste Wereldoorlog was de Zaan ter hoogte van Zaandijk zo ondiep dat de modderbanken op een enkele plek zelfs boven water uitstaken. Over het jaar 1910 werd gemeld

    'Op een warme zomerdag kon het gebeuren dat de mensen zich de ogen uitkeken toen daar midden in de Zaan op de modderbank twee jongens zich behaaglijk hadden geïnstalleerd en daar, als gold het de gewoonste zaak van de wereld, thee dronken.
  • Blokmakerijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBlokmakerij

    Ambacht in de 17e en 18e eeuw uitgeoefend in een onbekend aantal, voornamelijk Zaandamse, werkplaatsen. Men maakte er de vele voor de scheepsbouw benodigde grote en kleine katrollen (`blokken'). Aangezien er duizenden grote zeilvaartuigen, voornamelijk fluitschepen, op de Zaandamse werven zijn gebouwd en de blokken ook nog ettelijke andere toepassingen vonden (in allerlei hijswerktuigen, het luiwerk van molens enzovoort) moet de productie niet onbelangrijk zijn geweest. Gegeven…
  • Botenmakerijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBotenmakerij

    De bouw van kleine boten zoals vletten en boeiers. Ook de bouw van vaartuigen voor de binnenvaart. Zie: Scheepsbouw
  • Damplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDam

    Straat te Zaandam die zijn naam ontleent aan de Hogedam in de Zaan, waar Zaandam naar werd vernoemd.

    De Dam, die de Zaan van het buitenwater, IJ/Zuiderzee, afsloot, was in het zuiden eeuwenlang de enige landverbinding tussen de oostelijke en de westelijke Zaanstreek. Het is niet bekend wanneer de Dam precies werd opgeworpen. Zeker is dat hij er in 1314 was; vermoed wordt dat hij aan het einde van de 13e eeuw werd aangelegd. De Hogedam was van uitermate groot belang voor de ontginning en h…
  • Ghijsen, Pieterplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGhijsen, Pieter

    - 12 mei 1672

    Pieter Ghijsen of Gijsen, aanvankelijk Ghijsbertsz., vooraanstaand houtkoper, reder en als scheepmaker één van de grootste scheepsbouwers te Zaandam in de eerste helft van de 17e eeuw. Ghijsen was één der eersten in de Zaanstreek die zich grootschalig met houthandel en scheepsbouw bezig hielden. Jaarlijks liepen tien tot twaalf schepen van de helling. Hij bezat als grootindustrieel drie werven in
  • Jachtbouwplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigJachtbouw

    De Scheepsbouw aan de Zaan was in de 17e- en in het begin van de 18e eeuw van zeer groot belang. (zie aldaar en Economische geschiedenis geschiedenis 1.2.2. en 2.5.1.).

    Tientallen werven bouwden schepen voor zowel de handelsvaart als de Marine. Economisch verval was oorzaak dat veel werven in de tweede helft van de 18e eeuw geleidelijk werden gesloten. Tijdens de Franse bezetting verdwenen ze allemaal. Omstreeks die tijd zeilden Zaanse kooplieden gewoonlijk met hun eigen 'jagt' naar…
  • Kattegat, hetplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKattegat, het

    Tegenwoordige straat in Zaandam-oost, dwarsstraat van de Zuiddijk richting de Zaan. Zowel in Zaandam als in Loosdrecht heeft men ooit een water die naam gegeven omdat iemand met de bijnaam Kat of de Kat het gegraven had of er langs woonde. Dergelijke soort naamspelingen worden over het algemeen alleen gevormd met de blik schuin gericht naar de aardrijkskundige namen of naamtypen die aan iedereen bekend zijn. In dat geval vormt de
  • Kompasmakerijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKompasmakerij

    Tak van bedrijvigheid, in bescheiden mate in Zaandam beoefend in de 17e en 18e eeuw als nevenactiviteit van enkele klokkenmakers. Zij werkten waarschijnlijk op verzoek en ten behoeve van de scheepsbouw en de walvisvaart.

    Zie ook: Economische geschiedenis 2.5.6.
  • Lijst met lange artikelenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLijst met lange artikelen

    * Gezondheidszorg * Onderwijs * Natuur in de Zaanstreek * Topografie * Kerkgebouwen * Socialisme * Tweede Wereldoorlog * Scheepsbouw * Overheidszorg * Voetbal in de Zaanstreek * Sport * Natuur in de Zaanstreek * Topografie * Muziek * Kerkgebouwen * Socialisme * Tweede Wereldoorlog * Scheepsbouw * Tweede Wereldoorlog * Overheidszorg * Voetbal in de Zaanstreek * Doopsgezinden (Doopsgezinde gemeenten) * Arbeidsverhoudingen * …
  • Lijst van economische onderwerpenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLijst van economische onderwerpen

    Alles met de tag “economie”. Laden duurt lang

    Aardolie- en steenkoolhandel

    Handelstak, belangrijk geworden met de komst van de stoommachines en later de elektriciteit. Steenkool, ook wel eens “zwart goud` genoemd, is een verzamelnaam voor een groot aantal delfstoffen met zeer verschillende eigenschappen. Alle zijn zwart van kleur en worden in lagen, meestal diep onder de aardoppervlakte, aangetroffen; ze danken hun ontstaan aan langzame ontleding en omzetting…
  • Metaalindustrieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMetaalindustrie

    De tak van nijverheid waarbij metalen als grondstof worden gebruikt. Hierbij worden veel verschillende bewerkingen toegepast zoals gieten, walsen, trekken. torsen, smeden, persen, draaien, schaven, boren, frezen, slijpen, lassen, klinken en solderen.
  • Oostzaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOostzaandam

    Voormalige naam van de bewoningsconcentratie ten oosten van de Zaan nabij de Dam, tot 1795 behorend tot de gemeente Oostzaan, tussen 1795 en 1811 min of meer een zelfstandige gemeente en sinds 1811 deel uitmakend van de stad Zaandam. Oostzaandam behoorde tot de
  • Overtoomplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOvertoom

    Een verlaagd en van glooiingen voorzien dijkgedeelte waarover schepen werden gehaald ('gewonden'). In de Zaanstreek zijn verschillende overtomen geweest, waarvan die te Zaandam verreweg het belangrijkst was. Oost- en Westzaandam hadden hun welvaart in de 17e eeuw mede te danken aan omvangrijke
  • Rederijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigRederij

    De scheepvaart heeft gedurende de 17e eeuw (maar ook later, tot zelfs ver in de 19e eeuw) grote hinder en schade ondervonden van de zeeroverij. De Duinkerker kapers waren berucht. De uit en naar Amsterdam en de Zaanstreek varende zeilschepen kozen zelfs dikwijls een route waarbij de vaart door het nauw van Calais werd vermeden. Men voer dan westelijk om Engeland en bleef ver van de Franse kust. Het is aardig dat in de Zaanse streektaal daaraan een uitdrukking bleef herinneren. Zaankante…
  • Roggeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigRogge

    Ondernemersgeslacht, vooral in de scheepsbouw in de 17e en 18e eeuw. Jan Jansz Rogh (1602- 1676), gehuwd met Mary Jans, vestigde zich omstreeks 1630 in Sardam als Meester Scheepmaker. Hij had twee zoons, Jan en Tewis, die beiden in het vak van hun vader werden opgeleid. Jan Jansz Rogh (1637-1696), ook wel Jan Rogge de Jonge genoemd, huwde tweemaal. Van zijn eerste vrouw weten we niets, zijn tweede vrouw heette Dieuwertje IJsbrants. Hij had twee dochters, Guurtje (†1717) en Immitie (†1682)…
  • Scheepmakersplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigScheepmakers

    Ondernemers-eigenaren of mede-eigenaren van de vroegere Zaanse scheepswerven, die grotere binnenschepen en zeeschepen (fluiten, galjoten, pinassen, smakschepen enzovoort) bouwden.

    Zie: Scheepsbouw en Economische geschiedenis 2.5.1.
  • Schependoenmakersplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSchependoenmakers

    Kooplieden die niet zelf het scheepstimmervak uitoefenden, maar die hun bestaan vonden in het voor eigen rekening of voor die van derden doen uitvoeren van de bouw van schepen. Zie: Scheepsbouw en Economische geschiedenis 2.5.1 .
  • Smederijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSmederij

    Ambacht waarbij metaal verhit wordt en vervolgens met behulp van een hamer of een pers in gewenste vorm wordt gebracht. In de 17e en 18e eeuw waren in de Zaanstreek relatief veel smederijen aanwezig, als toeleveringsbedrijf voor andere bedrijfstakken (met name
  • Timmerrakplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigTimmerrak

    Oude naam voor het deel van de Voorzaan tussen de Dam en het Kerkerak. De naam ontstond waarschijnlijk in de 17e eeuw, toen casco`s van aan de Achterzaan gebouwde schepen op de Voorzaan werden afgetimmerd; een rak is een vaarwater. Toen de scheepsbouw zich volledig naar de Voorzaan verplaatste werd het Timmerrak daarvan het middelpunt. De verzanding van het Timmerrak (ook wel Damrak genoemd) was één van de oorzaken van het verval van de Zaanse
  • Voorzaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVoorzaan

    Het deel van de Zaan tussen het Eiland, de Prins Hendrikkade en de sluis te Zaandam, met andere woorden: het deel van de Zaan vóór de Dam. In het verleden maakte ook het huidige Zijkanaal G. deel uit van de Voorzaan, die toen direct in verbinding stond met het IJ en nabij het Ooster- en Wester-
  • Walvisvaartplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWalvisvaart

    Vorm van scheepvaart, toegespitst op de vangst en verwerking van walvissen. De Nederlandse walvisvaart kende een bloeiperiode van 1614 tot 1770. Aanvankelijk was het monopolie in handen van de Noordse Compagnie. Na beëindiging van het aan hen verleende octrooi in 1642 konden andere reders, waaronder Zaanse, zich gaan ontwikkelen. Door toenemende concurrentie werden grotere gebieden geëxploiteerd en ontstonden mede daardoor nieuwe technieken, zoals ijsvisserij. In de Zaanstreek kwam …
  • Werkgeversverenigingenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWerkgeversverenigingen

    Belangenorganisaties van werkgevers de feitelijke tegenhangers van werknemersverenigingen of vakbonden. Tengevolge van centralisatie waren er rond 1990 zeven landelijke werkgeversorganisaties overgebleven. Daarvan hebben het Verbond van Ned. Ondernemingen (VNO) en het Koninklijk Nederlands Ondernemers Verbond (KNOV) in de Zaanstreek een aanzienlijk aantal leden. Alle andere hierna te bespreken organisaties zijn in voornoemde organisaties opgegaan, danwel opgeheven.
  • Zaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaan

    Belangrijkste waterloop in de Zaanstreek, waar het gebied zijn naam aan dankt. Naar de meest aangenomen theorie ontstaan als veenstroom, een natuurlijke afwateringsstroom voor de naastgelegen veengebieden, in de loop der eeuwen geëvolueerd tot afwateringskanaal en belangrijke scheepvaartweg voor een groot deel van Noord-Holland. Waterstaatkundig wordt als de Zaan beschouwd: de ruim 10 kilometer lange waterloop tussen de dorpen Oost- en Westknollendam in het noorden en de
  • Zaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaandam

    Voormalige zelfstandige gemeente, die zowel wat betreft inwonertal als economische betekenis de belangrijkste bewoningskern van de Zaanstreek vormde. Zaandam ontstond in de Franse tijd door de samenvoeging van Oostzaandam en Westzaandam, bij keizerlijk decreet van 21 oktober 1811. Daarbij werden aan de nieuwgevormde gemeente stadsrechten verleend. Per 1 januari 1974 verloor Zaandam zijn zelfstandigheid bij de
  • Zaansplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaans

    Streektaal, het op zichzelf staande dialect dat in de Zaanstreek werd gesproken. Dit was zeker gedurende de 19e eeuw het geval, wellicht ook daarvoor en, in steeds verder afnemende mate, erna. In 1897 promoveerde Gerrit Jacob Boekenoogen tot doctor in de Nederlandse letteren op het onderwerp De Zaanse volkstaal. Bijdrage tot de kennis van de woordenschat in Noord-Holland.
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/scheepsbouw.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:09
  • (Externe bewerking)