gemeenten

ln het Nederlandse staatsrecht is een gemeente het laagste publiekrechtelijke lichaam op territoriale grondslag. De in 1851 door Thorbecke opgestelde. en sindsdien meermalen gewijzigde. Gemeentewet geeft de algemene regelen omtrent de inrichting en het functioneren van de gemeenten. In de gemeentewet wordt onder meer ingegaan op het gemeentebestuur (zie bij: gemeenteraden).

Uitgangspunt van het Nederlandse bestel is een 'gedecentraliseerde eenheidsstaat`. Dat betekent dat een gemeente binnen haar gebied bestuurstaken zoveel mogelijk zelfstandig moet kunnen verrichten. De gemeente heeft daartoe beschikking over eigen financiële middelen. De zelfstandigheid van de gemeenten is overigens weer beperkt. doordat op gemeentelijk niveau uitgeoefende taken dikwijls zo belangrijk worden gevonden, dat de provinciale of rijksoverheid toezicht houdt, om het voorzieningenniveau te waarborgen. De taken van gemeenten zijn in de loop der tijd steeds verder uitgebreid. zeker ook doordat de overheid taken van particuliere organisaties overnam. Bij Overheidszorgplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOverheidszorg

l. Inleiding

De gemeente Zaanstad is met 130.000 inwoners een van de grote gemeenten in Nederland. Naarmate een gemeente groter is kan zij haar burgers meer diensten aanbieden. De plaatselijke overheidszorg is vooral sterk toegenomen in de periode na 1880, en dan met name in de grotere gemeenten. In de periode daarvoor was de omvang van de dienstverlening betrekkelijk klein. De ontwikkeling van de overheidszorg in Zaandam na 1880 verliep min of meer gelijk met die van andere geme…
wordt in deze encyclopedie een uitgebreid overzicht gegeven van beleidsterreinen waarop de gemeentelijke overheden taken hebben (zie bladzijde 563 e.v.).

In de Zaanstreek zijn thans nog drie zelfstandige gemeenten. Aangezien in Nederland het staatsgebied volledig in de gemeentelijke indeling is opgenomen vormen deze drie gemeenten ongeveer de Zaanstreek. Het zijn Wormerlandplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWormerland

Per 1 januari 1991 gevormde zelfstandige gemeente, ontstaan door samenvoeging van de eerdere gemeenten Wormer Jisp en De Wijde Wormer De samenvoeging werd een feit toen op 27 juni 1990 de Eerste Kamer de Wet Gemeentelijke Herindeling Waterland bekrachtigde, die eerder door de Tweede Kamer was aangenomen. In de dorpen zelf is vruchteloos actie ondernomen om het besluit tot schaalvergroting te voorkomen. Bij de samenvoeging was ook een klein gedeelte van Purmerend, langs het Noordholla…
waarin sinds 1991 Wormer en Jisp zijn samengevoegd, alsmede Oostzaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOostzaan

Zelfstandige gemeente binnen de Zaanstreek, een van de drie Zaanse dorpen die in 1974 niet bij de samenvoeging tot Zaanstad werden betrokken. Hoewel de oorspronkelijke bewoners - zoals nog aan de klank van het plaatselijk dialect valt te horen - Waterlanders zijn geweest, behoort Oostzaan historisch tot de Zaanstreek. De naam zegt dat trouwens al.
. dat buiten de gemeentelijke herindeling van Waterland is gebleven.

De hier als derde genoemde, maar verreweg de grootste. Zaanse gemeente is Zaanstadplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaanstad

Zelfstandige gemeente, ontstaan per 1 januari 1974 door samenvoeging van zeven tot dan toe zelfstandige gemeenten: Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk. Wat betreft inwonertal behoort Zaanstad tot de vijftien grootste gemeenten van Nederland, wat betreft oppervlakte tot de grootste vijf.
die op 1 januari 1974 ontstond door Samenvoegingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSamenvoeging

In de Zaanstreek zijn herhaaldelijk samenvoegingsplannen voorgesteld; een aantal daarvan werd ook daadwerkelijk uitgevoerd. Daarnaast is de samenvoeging van Krommenie en Krommeniedijk bekend in 1816. Het bekendst is de samenvoeging in de Franse tijd tot de stad Zaandam in 1811 en die tot Zaanstad in 1974.
van de tot dan toe zelfstandige gemeenten Assendelftplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAssendelft

Voormalige zelfstandige gemeente, sinds 1 januari 1974 deel uitmakend van Zaanstad. De samenvoeging stuitte bij de bevolking op grote weerstand. Assendelft wenste deze niet en bepleitte samen met Krommenie een gemeente Krommenie-Assendelft. De rijksoverheid besliste evenwel anders.
, Koog (aan de Zaan)plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKoog (aan de Zaan)

Voormalige zelfstandige gemeente ten westen van de Zaan, ten noorden van Zaandam, ten zuiden van Zaandijk, sinds 1 januari 1974 deel uitmakend van Zaanstad. Tot in de Franse tijd was Koog bestuurlijk deel van de Banne van Westzaan; de invloed van Koog daarin was gering. Ofschoon niet geheel zeker, wordt aangenomen dat de gemeente Koog aan de Zaan per 1 augustus 1811 zelfstandig werd (zie:
, Krommenieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKrommenie

Voormalige zelfstandige gemeente in het noorden van de Zaanstreek, per 1 januari 1974 opgegaan in Zaanstad. Na Zaandam in omvang de tweede gemeente van de streek. De samenvoeging tot Zaanstad leidde in Krommenie tot veel protesten. Krommenie wenste deze niet en bepleitte samen met Assendelft een gemeente Krommenie-Assendelft. De rijksoverheid besliste evenwel anders. Krommenie zelf is feitelijk ook een samenvoeging van een aantal woonkernen. Naast Krommenie behoren ook het tot 1816 ze…
, Westzaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzaan

Westzaan was van 1811 tot 1974 een zelfstandige gemeente, daarna de naar inwonertal kleinste deelgemeente van Zaanstad. Westzaan was het hoofddorp van de eerdere Banne van Westzaan als zodanig een van de oudere nederzettingen in de streek en zelfs het moederdorp van de westelijk aan de Zaan gelegen, later tot Zaanstad verenigde gemeenten (West-)Zaandam, Koog, Zaandijk en Wormerveer.
, Wormerveerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWormerveer

Voormalige zelfstandige gemeente, sinds 1 januari 1974 deel uitmakend van Zaanstad. Het dorp kent een betrekkelijk korte geschiedenis; de eerste bewoning is ontstaan in de onmiddellijke nabijheid van het Zaan- of Wormerveer, een oud grafelijk veer naar Wormer, dat al in de 14e eeuw aanwezig was. Deze eerste paar huizen groeiden aanvankelijk zeer langzaam in zuidelijke richting langs de Zaanoever. Het gehucht werd 't Saen genoemd en maakte deel uit van de
, Zaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaandam

Voormalige zelfstandige gemeente, die zowel wat betreft inwonertal als economische betekenis de belangrijkste bewoningskern van de Zaanstreek vormde. Zaandam ontstond in de Franse tijd door de samenvoeging van Oostzaandam en Westzaandam, bij keizerlijk decreet van 21 oktober 1811. Daarbij werden aan de nieuwgevormde gemeente stadsrechten verleend. Per 1 januari 1974 verloor Zaandam zijn zelfstandigheid bij de
en Zaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaan

Belangrijkste waterloop in de Zaanstreek, waar het gebied zijn naam aan dankt. Naar de meest aangenomen theorie ontstaan als veenstroom, een natuurlijke afwateringsstroom voor de naastgelegen veengebieden, in de loop der eeuwen geëvolueerd tot afwateringskanaal en belangrijke scheepvaartweg voor een groot deel van Noord-Holland. Waterstaatkundig wordt als de Zaan beschouwd: de ruim 10 kilometer lange waterloop tussen de dorpen Oost- en Westknollendam in het noorden en de
dijk.

De stad Zaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaandam

Voormalige zelfstandige gemeente, die zowel wat betreft inwonertal als economische betekenis de belangrijkste bewoningskern van de Zaanstreek vormde. Zaandam ontstond in de Franse tijd door de samenvoeging van Oostzaandam en Westzaandam, bij keizerlijk decreet van 21 oktober 1811. Daarbij werden aan de nieuwgevormde gemeente stadsrechten verleend. Per 1 januari 1974 verloor Zaandam zijn zelfstandigheid bij de
was eerder (1811) ontstaan door samenvoeging van de tot dan zelfstandige gemeenten Oostzaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOostzaandam

Voormalige naam van de bewoningsconcentratie ten oosten van de Zaan nabij de Dam, tot 1795 behorend tot de gemeente Oostzaan, tussen 1795 en 1811 min of meer een zelfstandige gemeente en sinds 1811 deel uitmakend van de stad Zaandam. Oostzaandam behoorde tot de
en Westzaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzaandam

Westzaandam, vroegere naam voor het ten westen van de Zaan gelegen deel van Zaandam, dat deel uitmaakte van de Banne van Westzanen. Het dorp is, in tegenstelling tot Oostzaandam, nooit zelfstandig geweest, en dat terwijl het in de loop der geschiedenis in economisch opzicht en wat betreft het aantal inwoners belangrijker werd dan zijn 'overbuur'. De oorzaak van de aanvankelijke, tot 1811 in stand gebleven scheiding tussen West- en Oostzaandam was eenvoudigweg dat de dorpen in versc…
(zie ook: Bestuurplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBestuur

Bestuur
en rechtspraak 2.2.4. en 2.2.5.). “

Krommeniedijk was tot 1817 zelfstandig en werd toen bij Krommenie gevoegd. Alle bovengenoemde huidige en voormalige Zaanse gemeenten, te weten Assendelft, Jisp. Koog, Krommenie, Krommeniedijk, Oostzaan, Oostzaandam, Westzaan, Westzaandam, Wormer, Wormerveer, Zaandam. Zaandijk en Zaanstad, zijn afzonderlijk als trefwoord opgenomen, zie aldaar.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/gemeenten.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:03
  • (Externe bewerking)