IJ, hetplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJ, het
Thans een breed water binnen de stad Amsterdam, met daarmee verbonden een aantal deels gegraven havens, aan de oostkant begrensd door een afdamming met de Oranjesluizen ter hoogte van Schellingwoude, aan de westkant overgaande in het Noordzeekanaal.
Het IJ stond vóór de afdamming tussen 1865 en 1872 in open verbinding met de Zuiderzee en strekte zich uit van Durgerdam tot aan de duinen. Bij Beverwijk was het nog door een strook van slechts 8 km van de Noordzee gescheiden; men sprak te…
Het dijkenstelsel dat de oevers van het IJ tegen overstromingen beschermde, in de Zaanstreek officieel Noorder IJ- en Zeedijk geheten. In de straatnaamgeving ontstonden hiervoor, van oost naar west, de namen Zuiddijk, Hogendijk, Westzanerdijk, Overtoom, Nauerna en Assendelver Zeedijk. Pas na de aanleg van de hoge IJdijken en de afdamming van de Zaan werden bebouwing en bewoning van de Zaanoevers mogelijk. De voltooiing van het dijkenstelsel moet aan het eind van de 13e eeuw gedateerd w…
IJpenboom, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJpenboom, de
Houtzaagmolen te Westzaandam, achtkante bovenkruier, gewoonlijk De lJpert genoemd. De windbrief van de balkenzager werd gegeven in december 1719. Hij heeft gestaan aan en ten oosten van de Vaart, tussen het Hollandsepad en de Reigerstraat, en werd in februari 1889 door brand verwoest.
De zeven polders, met een gezamenlijke oppervlakte van 5800 hectare, die ontstonden tengevolge van de drooglegging van het IJ. Tengevolge van het graven van het Noordzeekanaal zijn deze polders zowel ten noorden als ten zuiden van deze vaarweg gelegen. Tot de Zaanstreek behoren:
Toen de Zaanstreek nog grotendeels was aangewezen op vervoer over water hadden strenge winters ernstige gevolgen voor de economische bedrijvigheid. IJsgang, vooral die op het IJ, maakte de aan- en afvoer van goederen vrijwel onmogelijk. Voordat men met sleden over het IJ en de Zaan durfde diende het ijs zeer sterk te zijn. Ook toen de zeilvaart door stoomvaart was vervangen trad geen verbetering in: de stoomboten werden bij strenge vorst uit de vaart genomen. De Zaangemeenten waren hier…
Het eerste gebouw dat in de Zaanstreek uitsluitend van gewapend beton werd opgetrokken was het ijspakhuis van de vishandel van Gebroeders Dil aan de Hoogstraat in Koog. Het werd omstreeks 1910 ontworpen en uitgevoerd door de 'Amsterdamsche Fabriek van Cementijzerwerken'. Zowel de toegepaste wandconstructie als de halfronde kapvorm waren in die tijd volstrekt uitzonderlijk. Wanden en dak bestonden uit dubbele platen gewapend beton; de tussenliggende spouw was gevuld met kurkkorrels. …
Zowel voor het vervoer van goederen als voor vermaaksdoeleinden werden in de Zaanstreek vroeger ijsschuitjes gebruikt. Het waren doorgaans kleine platbodems, voorzien van een onderstel op lange schaatsen; ook aan het roerblad was een op het ijs rustende schaats bevestigd. De meeste molens in het veld beschikten voor de af- en aanvoer van hun maalgoed over een eigen ijsschuitje, meestal voorzien van een enkel sprietzeil. Op smalle sloten, waar niet kon worden gelaveerd, werd het sc…
Over IJsvermaak in de Zaanstreek is door zowel G. Pekelharing als Pieter Boorsma in Zaans dialect geschreven. Twee korte citaten
(Pekelharing)
'Leg eris an' leg ens an',
'k heb hete melk en kouwe Jan,
'k heb koek en drank, goddank,
'k heb regeltjes zo dik als tegeltjes'
IJsvogel, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJsvogel, de
Houtzaagmolen te Westzaandam, paltrok. De eerste vermelding van de wagenschotzager, en later balkenzager, dateert uit 1732. Hij heeft gestaan ten oosten van de Vaart, ongeveer ter hoogte van het Dr. van Raaltencentrum, en werd gesloopt in 1879.
IJsvogel, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJsvogel, de
Houtzaagmolen te Westzaan. De molen werd voor 1725 gebouwd. Het recht van wind voor deze veerzager werd verleend vanaf september 1730, er bestaat echter een vermoeden dat in 1645 al een windbrief werd verleend. Hij heeft gestaan tussen de Krabbelbuun en de Gouw aan de Mallegatsloot en werd in 1812 gesloopt.
IJver, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJver, de
Papiermolen te Wormerveer. De windbrief werd gegeven in augustus 1781. Hij heeft gestaan halverwege tussen de tegenwoordige spoorlijn en de Watering, ten zuiden van de Zuidersluissloot, en werd kort na januari 1873 gesloopt.
IJzerhuis, Hetplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJzerhuis, Het
Winkel in gereedschappen en ijzerwaren, Westzijde 78 te Zaandam, opgericht te Koog aan de Zaan op 1 november 1907. In 1923 werd het pand Westzijde 78 van de firma Flentrop aangekocht. In 1933 uitgebreid met de afdeling Baltex zongordijnen, verkregen voor Nederland en de Overzeese Gebiedsdelen. In 1947 werd een nieuwe sportafdeling geopend die zich in de belangstelling van vele Zaanse sport-enthousiasten mag verheugen. De oprichter van de zaak was de heer M. Huisman Jzn., de volge…
Il borgomastro di Saardamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIl borgomastro di Saardam
Il borgomastro di Saardam, De burgemeester van Zaandam, is een speelse opera die de Italiaanse componist Gaetano Donizetti in 1827 voor Napels componeerde. Het stuk droeg als ondertitel ook wel Les Deux Pierres. Twee op het oog onverenigbare steden, Napels en Zaandam worden in Donizetti’s vroege, komische opera samengebracht door de Russische
's-Gravenhage, 30 maart 1822 - Zaandam, 23 september 1869
Bouwkundige, in 1849 benoemd tot stadsarchitect van Zaandam. Ludovicus Johannes Immink heeft in de twintig jaar dat hij in de Zaanstreek werkzaam was een duidelijk stempel gezet op de toenmalige bouwkundige ontwikkeling. Naar de geest van de tijd ontwierp hij over het algemeen brede stenen panden van twee tot drie verdiepingen, gedekt met flauw hellende tentdaken. Soms was de kamerhoogte op de begane grond kle…
In 't Veldparkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIn 't Veldpark
Al in 1928, zo blijkt uit de gemeentelijke archieven, is de behoefte uitgesproken aan een groot groen- en wandelgebied in Zaandam. Pas in 1946 werd vastgelegd dat dit gebied moest komen op de locatie waar nu het Burgemeester J.J. in ’t Veldpark ligt. In het bestemmingsplan werd toen een terrein gereserveerd waar een park, sportterrein en woningbouw moesten komen.
Ina Kakes-Veenprijsplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIna Kakes-Veenprijs
Door de emancipatie-commissie van de gemeente Zaanstad in 1986 ingestelde en vanaf 1987 jaarlijks uit te reiken prijs aan een persoon of groep die zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor de emancipatie in Zaanstad. De prijs werd in 1987 uitgereikt aan
Voormalig bedrijf in de Achtersluispolder te Zaandam, gespecialiseerd in productie en installatie van betonnen bouwelementen. Indeco-Coignet werd in de zomer van 1964 geopend door Prins Bernhard. Het bedrijf maakte, volgens het zogenaamde 'Coignetsysteem', betonnen bouwelementen waarvoor in de jaren van woningnood een grote markt was. Een andere afdeling van Indeco functioneerde als bouwbedrijf. Het gebruikte de in de fabriek gemaakt bouwmateri…
indiesplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIn het onlangs verschenen boek '1100 Zaanse molens'(Ron Couwenhoven) staat de volgende omschrijving. Indië's Welvaren werd in 1908 door Huib Schoe gebouwd bij zijn huis aan het Blauwepad (te Zaandam). Het molenlijf bekleedde hij met roodkoperen platen. Hij vermaalde kaneel en andere specerijen voor de koekfabrieken Verkade en Hille. Tot 1955 bleef het molentje in bedrijf. Toen werd het gaandewerk er uitgehaald en overgebracht naar molen De Huisman aan de Zaanse Schans. Vier jaar later bouwde mol…
Kleine achtkante specerijmolen te Zaandam, daar opgericht in 1908 aan de zuidkant van het Blauwe Pad, een typisch oud-Zaans pad, diep in de Westzijde, met vele houten huisjes, die het opschrift ‘Onbewoonbaar verklaarde woning’ droegen, stond achter het perceel Blauwe Pad 25 de molen Indie's Welvaren, waarin gevestigd de stoom- en
Water op de grens van Krommeniehorn en Krommeniedijk. Tot Krommeniedijk in 1817 bij Krommenie werd gevoegd vormde de Indijk de grens tussen beide gemeenten.
Wijk te Wormerveer die zich aan weerszijden van de Wandelweg uitstrekt. De Indische buurt werd door woningbouwverenigingen voor de oorlog als typische arbeiderswijk gebouwd. Rond 2010 zijn veel woningen in de wijk gerenoveerd en gemoderniseerd. De namen van de straten herinneren aan de toenmalige overzeese gebiedsdelen van Nederland: Surinamestraat, Curaçaostraat, Antillenstraat, Celebesstraat, Javastraat, Bankakade, Balistraat, Borneostraat, Javastraat, Madurastraat, Sumatrakade…
Zie Economische geschiedenis geschiedenis. Arbeidsplaatsen en bedrijfsgrootte en bedrijfsgrootte, Van der Molen Production bv-industrie en Landschap (industrieel). Zie voor de verschillende industriële sectoren de verwijstableaus bij Economische geschiedenis geschiedenis en Molenindustrie
Gebieden met een concentratie van industriële bedrijvigheid. Tegenwoordig, meer specifiek: de gebieden of terreinen die door de overheid zijn aangewezen en ingericht voor industrievestiging. De Zaanstreek wordt wel het oudste industriegebied van Europa genoemd. Daarmee wordt de gehele streek als industriegebied aangemerkt. De Zaanse industriële bedrijvigheid ontwikkelde zich dan ook niet in bepaalde gebieden buiten de woonbebouwing. In tegendeel, er was hier v…
In 1953 opgericht samenwerkingsverband tussen acht Zaanse gemeenten (Assendelft, Koog, Krommenie, Westzaan, Wormer, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk) en de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Zaanland. Het Industrieschap beoogde verdere industriële ontwikkeling van de streek en kreeg daartoe de gronden in beheer die de toen nog afzonderlijke gemeenten hadden bestemd (en al of niet ingericht) voor de vestiging van nieuwe bedrijven. Het schap was gevestigd in het toenmalige gebou…
Jonge en nog niet geheel officiële (?) tak van wetenschap ter bestudering en bewaring van het industriële erfgoed. In Engeland bestond al ruim vóór de Tweede Wereldoorlog belangstelling voor de bewaard gebleven (roerende en onroerende) zaken die in verband staan met de industriële ontwikkeling. In ons land kwam die interesse pas in de jaren '70 van de 20e eeuw op gang. Zo ontstond de Stichting Industriële Archeologie in Nederland en werd vijf jaar later (1984) de Federat…
Aanduiding voor de mechanisering van de nijverheid, het fabriekswezen, zoals dit zich sinds de 18e eeuw ontwikkelde uit oudere organisatievormen, bijvoorbeeld die van handwerk en huisindustrie. De term 'industriële revolutie, kwam algemeen in gebruik na een publikatie van A. Toynbee ('Lectures on the industrial revolution of the 18th century in England', 1884), maar is misleidend omdat in feite eerder van een snelle evolutie dan van een revolutie moet worden gesproken.
Zaandam, 27 juli 1903 - Zaandam, 23 oktober 1989 Cor Inja als 18-jarige Cornelis (Cor) Poulis Inja groeide op in een arm gezin als oudste van drie kinderen. De familie Inja woonde eerst in een van de krimpersloppen aan het Krimp in Zaandam, daarna een paar jaar in Krommenie en vervolgens weer in Zaandam, in de Russische Buurt. Cor kon goed leren, maar moest helpen om het brood voor het gezin te verdienen. Cor was getrouwd met Ellen Weijl. Het echtpaar…
Bodemdaling (meestal) ten gevolge van ontwatering. Zoals vele andere oorspronkelijke hoogveengebieden in het westen van ons land heeft de Zaanstreek te maken gehad met aanzienlijke inklinking. Deze ontstond nadat men in de Middeleeuwen het hoogveen ten behoeve van akkerbouw (tarwe) ging ontginnen. Daartoe werden vele sloten ter ontwatering gegraven, waardoor de bodempeil daalde en het hoogveen erodeerde tot het huidige laagveen. Het toen ontstane slotenpatroon is in de polders nog st…
Het tijdelijk onderbrengen van troepen bij burgers. De Zaanstreek heeft slechts een paar keer met inkwartiering te maken gehad; met name in de Franse tijd. Reeds kort na de bezetting door het Franse leger van januari 1795 moest Oostzaandam op 16 februari 160 man uit het regiment van Plettenberg onderbrengen.
Bureau voor projectontwikkeling van boeken en andere, voornamelijk grafische producties, gevestigd te Wormer. Onderdeel van de Mercurius-groep te Wormerveer. Inmerc werd in 1972 opgericht door de toenmalige directie van BV Kunstdrukkerij Mercurius-Wormerveer, in samenwerking met
Viersterren hotel, sinds december 1986 gevestigd bij het NS-station van Zaandam. Hotel Inntel beschikt over 72 kamers, restaurant 'Le Papillon' en een aantal grote en kleine zalen. Het hotel in Zaandam was de tweede vestiging van Inntel; eerder werd een hotel in Zutphen geopend, nadien in Rotterdam. Bij Inntel te Zaandam werkten in 1991 55 personen (grotendeels part-time).
inpakoplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVolgens het telefoonboek en de site blijkt het bedrijf nu Inpakomed te heten en onderdeel van een groter geheel te zijn. Daarover is een en ander op genoemde site te lezen. Kan ik die informatie deels overnemen? En trouwens, kan ik ervan uitgaan dat het om hetzelfde bedrijf gaat als in de encyclopedie is vermeld?
Verpakkings- en afwerkingsbedrijf te Assendelft. Inpako, aanvankelijk Inpaco, werd in 1962 door de voormalige bedrijfschef van Onrust & Hoorn, F. Bruins, begonnen. Met twee medewerkers verpakte hij in de voormalige klompenhal van Zaman aan de Oostzijde in Zaandam, rijst en gries voor Wessanen.
Economische sector, opgekomen aan het begin van, en in omvang gegroeid halverwege, de 20e eeuw, overwegend bestaande uit onderaannemers, soms ook rechtstreeks voor klanten werkend. De sector van de installatiebedrijven is vrij jong. De opkomst hangt nauw samen met de technische ontwikkeling die eind 19e, begin 20e eeuw een aanvang nam.
Uitzendorganisatie, van 1971 tot de overname in 1979 gevestigd te Zaandam. In 1968 werd te Amsterdam Bureau Interlance opgericht, dat in november 1981 door Alexander A. Hinze (Aalsmeer 1941) werd overgenomen en als Interlance Uitzendburo bv en Interlance Jobs Office bv werd gevestigd aan de Peperstraat te Zaandam; het kantoor aan de Sarphatistraat te Amsterdam werd filiaal. De onderneming breidde zich snel uit en opende in vijf jaar een twintigtal vestigingen, onder mee…
Inverdan, een oud Zaans woord dat betekent: Afwijkend geplaatst van de bebouwing: meer naar achteren. In Zaandam is deze bijna vergeten term weer afgestoft en wordt sinds 2003 gebruikt als titel voor het ingrijpende en soms grensverleggende stedenbouwkundig herontwikkelingsprogramma voor het centrum van Zaandam. Architect van Inverdan is Sjoerd Soeters.
Naam van het voormalig kerkgebouwtje van de Gereformeerden aan de Guisweg nr. 17 te Zaandijk. Het pand was als smederij in gebruik geweest, alvorens het in 1911 tot kerk werd verbouwd. Er werd onder meer een orgel geïnstalleerd waarvoor naast de organist ook een orgeltrapper nodig was.
Pagina toevoegen 
Verwijder pagina 
Toon boek (
Help